Operacyjne leczenie nietrzymania moczu taśmami

Obecnie najczęściej stosowaną metodą leczenia nietrzymania moczu są metody z użyciem taśm. Zabieg polega na umieszczeniu taśmy z tworzywa sztucznego pod cewką moczową, celem podtrzymania jej i odtworzenia aparatu więzadłowego zapobiegającego jej obniżaniu. Jest to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów uroginekologicznych.

Charakterystyka operacyjnego leczenie nietrzymania moczu taśmami

Nietrzymanie moczy jest to mimowolne, niezależne od naszej woli oddawanie moczu. W warunkach fizjologicznych oddawanie moczu czyli tak zwana mikcja regulowana jest przez kilka mechanizmów. Mocz produkowany w nerkach gromadzony jest w pęcherzu moczowym.

Pęcherz jest rozciągliwym workiem zbudowanym z włókien mięśniowych położony w dolnej części brzucha. Z pęcherza mocz wydalany jest przez cewkę moczową, która u kobiet jest znacznie krótsza niż u mężczyzn. Pęcherz zlokalizowany w miednicy leży na mięśniowej przeponie miednicznej. Przepona miednicy zbudowana jest z kilku mięśni, niektóre z nich otaczają cewkę moczową i zaciskając ją warunkując utrzymanie moczu w pęcherzu, są to tak zwane zwieracze. Prawidłowe napięcie tych mięśni regulowane jest przez układ nerwowy, tak samo jak napięcie mięśniówki pęcherza moczowego. Gdy pęcherz jest pełny mózg wysyła sygnał do zwieraczy aby uległy rozluźnieniu a tym samym przestały zaciskać cewkę moczową. W tym momencie mocz ma możliwość wypłynięcia na zewnątrz. Dodatkowo również dochodzi do napięcia pęcherza, który wypiera mocz.
Wyróżniamy kilka rodzajów nietrzymania moczu:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu,
• nietrzymanie moczu z powodu naglącego parcia (często wiązane z nadreaktywnością pęcherza moczowego),
• mieszane,
• nietrzymanie moczu z przepełnienia- związane z zablokowaniem odpływu, najczęściej u mężczyzn w wyniku przerostu gruczołu krokowego,
• odruchowe nietrzymanie moczu- zaburzenie związane z dysfunkcją układu nerwowego
• pozacewkowe ,nietrzymanie moczu- związane z występowaniem przetoki przez którą mocz opuszcza pęcherz, może uchodzić na zewnątrz ale również do jamy brzusznej, pochwy czy odbytnicy. Jest to najrzadszy typ nietrzymania moczu.

Rozróżnienie odpowiedniego typu jest bardzo istotne w leczeniu gdyż nietrzymania moczu z parcia jest przeciwwskazaniem do leczenia operacyjnego.

U kobiet chorujących na nietrzymanie moczu dochodzi najczęściej do patologii w okolicach cewki moczowej, rzadziej w układzie nerwowym.

Co to jest wysiłkowe nietrzymanie moczu?
Jest to mimowolne oddawanie moczu przez kobietę w wyniku nagłego wzrostu ciśnienia wewnątrz pęcherza moczowego na przykład w skutek kichania, śmiechu, kaszlu, czy w trakcie dźwigania. Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest problemem o charakterze społecznym i higienicznym. Ten intymny i uporczywy problem dotyczy wielu kobiet w różnych grupach wiekowych. Najczęściej dotyka kobiet pomiędzy 50 a 80 rokiem życia. W tej grupie wiekowej około 40 procent osób choruje na tą przypadłość, kobiety w wieku 25 lat stanowią aż 10% chorych.

Przyczyną wysiłkowego nietrzymania moczu są długotrwałe porody drogą natury, oraz rozległe operacje w obrębie miednicy mniejszej. Inną przyczyną są narażenie na częsty wysiłek związany z dźwiganiem np. w pracy, czy hobby, jako przyczynę podaje się również zaburzenia hormonalne.

Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu:

• leczenie zachowawcze – ćwiczenie mięśni dna miednicy (ćwiczenia kegla),
• leczenie farmakologiczne (mało skuteczna),
• elektrostymulacje
• magnetostymualcje, na przykład neokontrol (silne pole magnetyczne powodujące silne Skórcze dna macicy)
• leczenie operacyjne, na przykład TVT, ToT
• TVT- Trans Vaginal Tape- taśmy z tworzywa sztucznego umieszczana pod cewką moczową, podtrzymując ją, odtwarza aparat więzadłowy zapobiegający jej obniżaniu
• ToT- Transobturator Tape- taśmy wprowadzane są przez specjalne otwory w powięzi (otwory zasłonowe)
• protezy zwieraczy cewki moczowej
• leczenie laserowe
• balting – obstrzykiwanie cewki moczowej za pomocą substancji obliterujących powodujących zwężenie cewki moczowej (np.; za pomocą Botoxu)

Korzyści wynikające z operacyjnego leczenie nietrzymania moczu taśmami

Brak leczenia nietrzymania moczu może przyczyniać się do zapalenie układu moczowego, zapalenie dróg rodnych, zapalenie skóry krocza z pojawieniem się trudno gojących ran.

Nieleczone wysiłkowe nietrzymanie moczu, które wynika z zaburzenia statyki i wytrzymałości dna miednicy może finalnie doprowadzić do wypadnięcia dróg rodnych.

Nietrzymanie moczu jest to problem natury fizycznej, psychicznej jak i społecznej. Problem ten może przyczyniać się do ograniczenia aktywności zawodowej, stanowić barierę w kontaktach międzyludzkich, przyczyniać się do unikania kontaktów intymnych finalnie prowadząc do izolacji społecznej.

Wskazania do operacyjnego leczenie nietrzymania moczu taśmami

Do operacyjnego leczenia nietrzymania moczu za pomocą taśm kwalifikuje ginekolog lub urolog.
Wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu jest postawienie prawidłowego rozpoznania oraz ocena stopnia zaawansowania choroby. Podstawą rozpoznania wysiłkowego nietrzymania moczu jest wywiad i badanie przedmiotowe. Główne objawy to:

• skargi na moczenie się w czasie kaszlu, śmiechu, wysiłku
• w wywiadzie wiele porodów, porody długotrwałe,
• brak innych towarzyszących objawów jak nadmierne parcie, czy bolesność w trakcie oddawania moczu

W trakcie badania przedmiotowego lekarz:

• bada pochwę zewnętrznie,
• wykonuje wziernikowanie,
• wykonuje próbę kaszlową- w trakcie oceny pochwy karze pacjentce kaszleć, próba jest dodatnia gdy podczas kaszlu dochodzi do oddawania mimowolnie moczu,
• ważna jest również ocena wpływu występujących dolegliwości na jakość życia,
• w trakcie badania przedmiotowego oceniana jest poza pochwą cała okolica krocza z oceną czucia włącznie, a także okolica odbytu.

Badanie przedmiotowe jest szczególnie istotne przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu gdyż pozwala ocenić czy możliwe jest leczenie zachowawcze czy operacyjne

Dodatkowo można wykonać badania:

• każdorazowo USG jamy brzusznej celem oceny zalegania,
• badanie ogólne moczu celem wykluczenia występowania infekcji dróg moczowych, która jest przeciwwskazaniem do przeprowadzenia operacji,
• dodatkowo można wykonać badanie urodynamiczne, cystoskopie czy cystouretrografię jednak jest ona rzadko wykonywana,
• TVT.

Przeciwwskazania do operacyjnego leczenie nietrzymania moczu taśmami

• infekcja pochwy, upławy,
• ogólny stan zapalny przebiegający z gorączką,
• miejscowo występowanie stanu zapalnego, zmian ropnych,
• ciąża,
• nieprawidłowe wyniki badań np.: cytologii, badania ogólnego moczu,
• stosowanie niektórych grup leków: przeciwkrzepliwych, fotowrażliwych,
• skłonność do tworzenia bliznowców,
• leki przeciwkrzepliwe (odstawić lub zmienić na 7 dni przed zabiegiem).

Przed zabiegiem operacyjnego leczenie nietrzymania moczu taśmami

Jak zapobiegać nietrzymaniu moczu?

• zmiana stylu życia- redukcja wagi ciała, rzucenie papierosów, picie kawy, stres, zakaz ciężkiej pracy, zakaz wysiłku, HTZ
• zakaz oddawania moczu „na zapas”
• zmiana leków, niektóre leki mogą nasilać problem nietrzymania moczu np.: leki używane w leczeniu nadciśnienia i niewydolności serca, zaburzeń psychicznych, czy stosowane w leczeniu infekcji. W sytuacji kiedy pacjentka cierpi na problem nietrzymania moczu a jednocześnie konieczne jest przyjmowanie leków moczopędnych należy przyjmować je w odpowiedni sposób, w odpowiednich porach i przy odpowiedniej podaży płynów tak aby zmniejszyć dyskomfort związany z ich przyjmowaniem do minimum.

Przed operacją leczenia nietrzymania moczu taśmami przeprowadzana jest konsultacja w trakcie, której lekarz zbiera wywiad i bada pacjentkę. Jest to również najlepszy okres do zadawania pytań lekarzowi. Istotne jest wówczas poinformowanie doktora o wszystkich posiadanych chorobach, przyjmowanych lekach, alergiach.

Ginekolog może zlecić również konsultacje medyczną u innego specjalisty np. kardiologa w przypadku posiadanej przez pacjentkę przewlekłej choroby serca. Przed operacją podpisywana jest zgoda na zabieg. W trakcie podpisywania zgody lekarz informuje pacjenta o tym jak będzie przebiegać zabieg, co będzie robione, jakie są możliwe powikłania i inne sposoby leczenia.

W trakcie konsultacji przed zabiegiem operacyjnego leczenia nietrzymania moczu ginekolog zbiera wywiad i wykonuje pełne badanie ginekologiczne wraz z wziernikowaniem pochwy celem prawidłowej kwalifikacji do zabiegu

Rodzaj znieczulenia podczas operacyjnego leczenie nietrzymania moczu taśmami

Operacja może być wykonywana w znieczuleniu regionalnym- podpajęczym lub nasiękowym (miejscowym). Pacjentka jest przytomna w czasie zabiegu.

Jak przebiega zabieg operacyjnego leczenie nietrzymania moczu taśmami?

Celem każdego typu operacji jest podniesienie szyi pęcherza moczowego w taki sposób aby wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego powodował wzrost ciśnienia w cewce moczowej.

---

Zobacz zaufane kliniki najbliżej

---

Wybór metody zależy od patogenezy schorzenia. Wyróżniamy dwie podstawie grupy:

1. Sposób podpierający. Są to operacje naprawcze dna miednicy. Przez operacje tego typu można przytwierdzić pęcherz i tkanki około cewkowe do ściany brzucha, spojenia łonowego, typowo wykonuje się również plastykę ściany pochwy
2. Metody podwieszające. Zabieg prowadzi do uzyskania podparcia szyi pęcherza i cewki.

Obecnie najczęściej stosowaną metodą leczenia nietrzymania moczu są metody z użyciem taśm.
Zabieg polega na wprowadzeniu syntetycznej taśmy podpierającej cewkę moczową z dostępu przezłonowego, przez niewielkie nacięcia skóry sromu (TVT), lub z dostępu zasłonowego (ToT) przez niewielkie nacięcie skóry nad spojeniem łonowym. Częściej wykonywana jest zabieg typu TVT. Taśmy wprowadza się na ślepo za pomocą specjalnie ukształtowanych prowadnic. W trakcie operacyjnego leczenia nietrzymaniu moczu metodą ToT mamy mniejsze ryzyko uszkodzenia pęcherza moczowego ze względu na nieco inny sposób umieszczania taśmy w stosunku do metody TVT.
Powięź łonowo-szyjkowa ma za zadanie podtrzymanie połączenia cewkowo pęcherzowego. U kobiet po porodach drogą naturalną które chorują na wysiłkowe nietrzymanie moczu dochodzi najczęściej do przerwania ciągłości tej powięzi. Zabieg operacyjny polegający na wszczepieniu taśmy, ma za zadanie odtworzenie funkcji tej powięzi.

Operacja trwa od 30 minut do 1 godziny.

Czas i przebieg rekonwalescencji po operacyjnym leczeniu nietrzymania moczu taśmami

Operacyjne leczenie nietrzymania z użyciem taśm wiąże się z ryzykiem uszkodzenia pęcherza moczowego, dlatego standardowo po operacji wykonuje się cystoskopie czyli wziernikowanie pęcherza moczowego oraz próbę kaszlową po wcześniejszym wypełnieniu pęcherza solą fizjologiczną. Jeżeli taśma umieszczona jest w pęcherzu wówczas zostaje usunięta.

Czas rekonwalescencji po operacyjnym leczeniu nietrzymania moczu j i niezdolność do pracy zależny jest od typu operacji, po zabiegu z użyciem taśmy TVT czas ten to typowo 1-3 tygodnie. Dolegliwości bólowe związane z operacją w większości przypadków ustępują całkowicie w przeciągu kilku tygodni, w początkowym okresie pomagają leki przeciwbólowe.

Największy dyskomfort związany z przeprowadzonym zabiegiem pacjentka odczuwa przez pierwsze kilka dni. W tym okresie pomocne są leki przeciwbólowe. W miejscu operowanym tak jak po każdym zabiegu chirurgicznym pojawia się obrzęk, może się również pojawić zasinienie.

Należy szybko powrócić do codziennej aktywności, zbyt długie leżenie w łóżku zwiększa ryzyko powstania zakrzepów w naczyniach, co może być śmiertelnym powikłaniem. Należy codziennie zmieniać opatrunek, ranę przemywać preparatami dezynfekującymi do skóry np.: skinsept, octenisept, czy zwykłym mydłem z wodą. Należy pamiętać, żeby ranę należy wycierać do sucha przed założeniem opatrunku. Kąpiel w wannie i moczenie rany jest niewskazane, najlepiej myć się pod prysznicem w pierwszych dobach po operacji.

Należy stosować się do zaleceń lekarza, zgłaszać się na umówione kontrole.

W przypadku pojawienia się krwawienia, znacznego nasilenia obrzęku, gorączki, uporczywego bólu, trudności w oddawaniu moczu, wycieku treści ropnej z rany należy zgłosić się do lekarza operującego lub innego chirurga jeżeli nie ma innej możliwości.

Efekty po operacyjnym leczeniu nietrzymania moczu taśmami

Całkowite usunięcie dolegliwości lub ustąpienie w takim stopniu, że dochodzi do znacznej poprawy komfortu życia. W początkowych okresach pooperacyjnych nawet do 100 % skuteczności.

Zależnie od piśmiennictwa mówi się, że szansa na całkowite wyleczenie po pięciu latach od operacji wynosi 85% wszystkich pacjentek. U około 25% znaczną poprawę, u około 5% występuje zmniejszenie objawów, u około 18% brak poprawy, a u 2% pogorszenie.

Zalecenia po operacyjnym leczeniu nietrzymania moczu taśmami

W celu uzyskania jak najlepszego wyniku z zastosowanego operacyjnego leczenia nietrzymania moczu taśmami i zminimalizowania możliwości powikłań do minimum najważniejsza jest odpowiednia współpraca pacjenta z lekarzem. W okresie pooperacyjnym konieczne jest:

• stosowanie się do zaleceń lekarza prowadzącego,
• stawianie się na kontrolach w wyznaczonych terminach,
• stosowanie podpasek higienicznych w pierwszych dobach po zabiegu,
• codzienna zmiana opatrunku,
• zakaz stosowania leków przeciwkrzepliwych w pierwszych dobach po operacji np.: Polocar, Acard w razie dolegliwości bólowych doustne leki przeciwbólowe np.: Paracetamol, Ketonal, Pyralgin pierwsza kontrola pooperacyjna i usuniecie szwów po 7 do 10 dniach po operacji,
• szybki powrót do codziennej aktywności, co znacznie przyśpiesza rekonwalescencję,
• do pracy fizycznej pacjent może powrócić kilka tygodni po zabiegu,
• unikanie aktywności fizycznej przed okres 4 tygodni od zabiegu,
• w razie pojawienia się niepokojących objawów jak na przykład nadmierny wysięk z pochwy, pojawienie się wydzieliny ropnej lub innych należy postarać się w jak najszybszym czasie skontaktować się z lekarzem, który wykonywał zabieg gdyż to on ma najlepszą wiedzę na temat sytuacji klinicznej i śródoperacyjnej pacjentki. Jeżeli jest to nie możliwe zgłosić się do najbliższej izby przyjęć ginekologicznej lub urologicznej,
• u kobiet w okresie pomenopauzalnym stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie Kegla.

Jak długo utrzymują się efekty po operacyjnym leczeniu nietrzymania moczu taśmami?

Efekt operacyjnego leczenia nietrzymania moczu taśmami najdłużej utrzymuje się u młodszych kobiet, z zaburzeniem mniejszego stopnia i może utrzymywać się przez wiele lat. Kobiety starsze po okresie menopauzalnym celem długotrwałego utrzymania efektu terapeutycznego powinny stosować hormonalną terapię zastępczą. Wszystkim pacjentkom zaleca się również ćwiczenie mięśni Kegla.

---

Porozmawiaj z pacjentami na temat Operacyjne leczenie nietrzymania moczu taśmami

---

Jak uniknąć powikłań po operacyjnym leczeniu nietrzymania moczu taśmami?

• stawiać się na wyznaczone terminy kontroli,
• stosować się do zaleceń lekarza,
• szczególne dbanie o higienę,
• unikanie aktywności fizycznej przed okres 1-2 tygodni od zabiegu,
• unikać kąpieli (wanna, zbiorniki wodne np.: jezioro, basen, morze) w pierwszym tygodniu po zabiegu
• wykonywanie ćwiczeń poprawiających wytrzymałość mięśni krocza i pochwy tzw. ćwiczenia Kegla
  w razie pojawienia się niepokojących objawów, jak np. nagłe pojawienie się gorączki,
• zaczerwienienia, nadmiernego ucieplenia lub ropnego wycieku z pochwy i okolic należy zgłosić się natychmiast do ginekologa wykonującego zabieg lub najbliższej Izby Przyjęć Ginekologicznej lub Urologicznej.

Możliwe powikłania po operacyjnym leczeniu nietrzymania moczu taśmami

Każda operacja wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań. Żaden lekarz nie jest w stanie zagwarantować stu procentowego bezpieczeństwa operacji, ani pewnego sukcesu zastosowanego leczenia. Ciężkie, zagrażające życiu lub śmiertelne powikłania operacyjnego leczenia nietrzymania moczu zdarzają się rzadko.
Powikłania związane z zastosowania tego tą formą leczenia mogą się wiązać z następującymi powikłaniami:

• krwotok śródoperacyjny,
• wtórne krwawienie wymagające przetoczenia preparatów krwiopochodnych i/lub interwencji chirurgicznej, na przykład otwarcie jamy brzusznej,
• pojawienie się krwiaka w miejscu operowanym wymagające ponownej rewizji i operacji,
• śródoperacyjne uszkodzenie pęcherza moczowego lub cewki moczowej,
• powstanie przetoki w drogach moczowych, na przykład przetoki pęcherzowo- moczowej
  uszkodzenie włókien nerwowych, które może się wiązać z późniejszą niedoczulicą skóry, czy drętwieniami,
• powikłania zatorowo – zakrzepowe w wyniku powstawania skrzeplin w naczyniach, które zatykają ich światło, to powikłanie może wiązać się nawet ze śmiercią pacjenta z niewydolności oddechowej,
• zapalenie pęcherza moczowego,
• zakażenie rany,
• problemy z oddawaniem moczu tzw. hiperkontynencja,
• erozja taśmy, ściany pęcherza moczowego, cewki

Polecane zabiegi dodatkowe po operacyjnego leczenie nietrzymania moczu taśmami

Zalecanie jest wykonywania ćwiczenia dna miednicy – stosowanie ćwiczeń Kegla, które polegają na zaciskaniu mięśni dna miednicy, stosowanie ćwiczeń ze specjalistycznymi obciążnikami, fizykoterapia.

Autor: lek. med. Piotr Bargiel

Bibliografia:
Zbigniew Słomko; Ginekologia; Wydawnictwo Lekarskie PZWL; Warszawa 2008; Tom I; s.1180-1187;
Philippe Debodinance, Patrick Delporte; J.Bernard Engrand; Michel Boulogne; Tension-free vaginal tape (TVT) in the treatment of urinary stress incontinence: 3 years experience involving 256 operations; Service de Gynécologie Obstétrique, C.H. Dunkerque, 43 rue des pinsons, 59430 Saint Pol sur mer, France ; November 19, 2001;
3. Grzegorz Bręborowicz, Andrzej Bręborowicz, Beata Banaszewska; Położnictwo i ginekologia; Wydawnictwo Lekarskie PZWL; Warszawa; 2010; s. 320-325;
D. McKay Hart, J. Norman; red. G. Bręborowicz; Położnictwo i ginekologia; tom I; wyd. II polskie, rok wydania: 2006; s.540-555;
5. C. G. Nilsson, N. Kuuva, C. Falconer, M. Rezapour; Long-term Results of the Tension-Free Vaginal Tape (TVT) Procedure for Surgical Treatment of Female Stress Urinary Incontinence; International Urogynecology Journal; 2001, Volume 12, Issue 2 Supplement, p. S5-S8

Zapraszamy do skorzystania z naszej wyszukiwarki klinik, gabinetów oraz placówek medycznych znajdujących się na terenie Polski, oferujących zabieg - Operacyjne leczenie nietrzymania moczu taśmami