Bypassy gastryczne (RNY)

Bypassy gastryczne (RNY) - charakterystyka

Bypassy gastryczne (RNY) są jedną z najczęściej wykonywanych operacji bariatrycznych u osób
otyłych. Dzięki zmniejszeniu pojemności żołądka oraz modyfikacji drogi transportu pokarmu w jelicie cienkim, które ulega skróceniu możliwe jest nie tylko ograniczenie objętości przyjmowanej żywności, ale również redukowana jest ilość wchłanianych kalorii. Daje to świetne wyniki w leczeniu otyłości, jednak operacja w znacznym stopniu wpływa na zmianę fizjologicznych warunków dróg pokarmowych, co może decydować o groźnych w skutkach powikłaniach i następstwach bypassów gastryczne (RNY). Z tego powodu decyzja o wykonaniu operacji powinna być podejmowana odpowiedzialnie po analizie możliwych zysków i strat wraz z lekarzem prowadzącym leczenie otyłości.

Bypassy gastryczne (RNY) - korzyści

Pacjenci otyli, którzy poddali się zabiegowi bypassów gastrycznych (RNY) mogą spodziewać się naprawdę dobrych efektów w postaci znacznego ubytku masy ciała, który zaczyna być zauważalny już wkrótce po operacji. Chudnięcie przebiega systematycznie, najintensywniej w ciągu pierwszego półrocza od zabiegu do nawet dwóch lat. Następnie waga zaczyna stabilizować się na jednym, niższym poziomie. Efekt w postaci utraty zbędnych kilogramów jest tym, z którego przeważnie najbardziej cieszą się pacjenci. Nie jest to jednak jedyną korzyścią z zabiegu bypassów gastrycznych (RNY). Z punktu widzenia lekarzy, ważniejszy niż sam spadem masy ciała jest osiągnięty w ten sposób efekt zdrowotny. Dzięki bypassom gastrycznym udaje się u większości pacjentów poprawić tolerancję glukozy. Wielu z nich na stałe pozbywa się cukrzycy spowodowanej insulinoopornością komórek. U innych możliwe jest zmodyfikowanie dawki leków, albo regulowanie poziomu glukozy wyłącznie przy pomocy diety i ćwiczeń fizycznych. Co ciekawe, u wielu pacjentów uda się poprawić tolerancję cukrzycy w sposób zauważalny już od pierwszej doby po operacji bypassów gastrycznych, jeszcze zanim masa ciała ulegnie zmniejszeniu w widoczny sposób. Dodatkowo poprawie lub nawet całkowitemu zniwelowaniu ulega spora część chorób metabolicznych na które cierpią ludzie otyli. W przypadku nadciśnienia tętniczego po bypassach gastrycznych u wielu chorych ulega ono obniżeniu, często nawet do zakresu wartości prawidłowych. Poziom tak zwanego „złego” cholesterolu również się wyrównuje. Zmniejsza się ryzyko przedwczesnego zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych dzięki osiągnięciu lepszego stanu naczyń krwionośnych. Należy jednak mieć na uwadze, że przy tych wszystkich zaletach operacji zmniejszenia żołądka z ominięciem fragmentu pętli jelitowych nie wolno zapominać o ewentualnych powikłaniach i działaniach niepożądanych. Same korzyści z bypassów gastrycznych (RNY) mogą być trwałe i w dużym stopniu przyczyniać się do spadku masy ciała i poprawy stanu zdrowia na długie lata pod warunkiem przestrzegania zaleceń lekarskich.

Wskazania do wykonania zabiegu

Wskazanie do wykonania bypassów gastrycznych (RNY) obejmuje patologiczną otyłość u osób, których BMI jest równe lub przekracza 40 kg/m². Sam fakt tak dużego nadmiaru masy ciała jest już istotnym czynnikiem ryzyka chorób wynikających z otyłości, a bypassy gastryczne mogą pomóc w uniknięciu lub ograniczeniu zagrożeń z tym związanych. Poza tym do bypassów gastrycznych kwalifikuje się pacjentów z BMI większym niż 35 kg/m² jeśli wraz ze znacznym nadmiarem tkanki tłuszczowej cierpią oni na choroby, które wynikają z zaburzeń metabolicznych. Wymienia się tutaj insulinooporność, cukrzycę, hipercholesterolemię, nadciśnienie tętnicze, obturacyjny bezdech senny, a także zaburzenia zdrowia psychicznego wynikające z braku akceptacji własnej tuszy, przy jednoczesnych niepowodzeniach utraty nadmiaru kilogramów przy pomocy diety, ćwiczeń fizycznych lub wykorzystaniu metod farmakologicznych.

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu

Bypassy gastryczne (RNY) są operacją, która w znacznym stopniu ingeruje w naturalną budowę układu pokarmowego człowieka. Z tego względu może wiązać się z dużą liczbą powikłań samego zabiegu lub działań niepożądanych już po jej wykonaniu, a decyzja o poddaniu pacjenta tej metodzie leczenia otyłości powinna być podejmowana odpowiedzialnie po dokładnym przeanalizowaniu możliwych zysków i strat. Bypassy gastryczne (RNY) są przeciwwskazane u osób z chorobami psychiatrycznymi lub w przypadkach, kiedy istnieje podejrzenie, że pacjent nie będzie stosował się do zaleceń lekarskich przed i po zabiegu. Nie wykonuje się bypassów gastrycznych również u tych chorych, którzy nie są w stanie zrozumieć i przyjąć do świadomości przekazywanej przez lekarza treści, a także nie są w stanie obiektywnie ocenić ryzyka związanego z zabiegiem. Choroby, które mogą stanowić przeciwwskazanie do bypassów gastrycznych (RNY) to przede wszystkim choroby układu krążenia uniemożliwiające zastosowanie znieczulenia, zły stan ogólny pacjenta, wysoka gorączka, zakażenia. Przeciwwskazanie do bypassów gastrycznych (RNY) stanowi również czynna choroba nowotworowa lub ryzyko nawrotu choroby przebytej w przeszłości.

Przed zabiegiem

Przygotowanie do zabiegu bypassów gastrycznych (RNY) powinno się rozpocząć nawet dwa-trzy miesiące przez operacją. W tym czasie pacjent zostaje poddany niezbędnym badaniom pozwalającym na wczesne wykrycie wszelkich nieprawidłowości organizmu, które mogą stanowić przeciwwskazanie do wykonania bypassów gastrycznych (RNY). Należy sprawdzić parametry krwi takie jak podstawowa morfologia, wykładniki stanu zapalnego, enzymy wątrobowe, czas krzepnięcia i inne. Sprawdza się również czynność i pracę serca. Wszystko to ma uchronić pacjenta przed niepożądanymi skutkami operacji. Bypassy gastryczne (RNY) są zabiegiem, który w znacznym stopniu ingeruje w budowę układu pokarmowego zmieniając fizjologiczną drogę pasażu pokarmów, a także ogranicza ilość żywności, która może być przyjęta w trakcie jednego posiłku. Po operacji część składników pokarmowych przestaje być prawidłowo wchłaniana i chociaż prowadzi to do spadku masy ciała, może skutkować również stanami niedoborów witamin i niektórych makro- oraz mikroelementów. Pacjenci po bypassach gastrycznych (RNY) do końca życia muszą pozostawać pod kontrolą lekarza i stosować się do jego zaleceń. Dlatego bardzo ważne jest, aby przed zabiegiem bypassów gastrycznych (RNY) chorzy zostali poddani ocenie pod kątem stanu zdrowia psychicznego i stopnia ryzyka nie przestrzegania instrukcji po operacji.

---

Zobacz zaufane kliniki najbliżej

---

Celem uniknięcia zdarzeń zatorowo-zakrzepowych przed zabiegiem podaje się pacjentowi heparynę. Zaleca się również obwiązanie podudzi ciasnym bandażem lub założeniem specjalnych pończoch, co poprawia powrót krwi żylnej z kończyn dolnych i zmniejsza ryzyko powikłań. Przed operacją bypassów gastrycznych (RNY) pacjent otrzymuje również dawkę profilaktyczną antybiotyku. Jeśli leczy się z powodu cukrzycy w czasie około zabiegowym leki powinny być odstawione, a lekarze ordynują wlew insuliny w postaci kroplówki dożylnej, co pomaga lepiej kontrolować poziom cukrów. W trakcie bypassów gastrycznych (RNY) należy być na czczo. Zaleca się, aby ostatni posiłek został zjedzony w porze kolacji na dzień przed zabiegiem.

Rodzaj znieczulenia

Bypassy gastryczne (RNY) są operacją wymagającą znieczulenia ogólnego niezależnie od sposobu wykonania (zabieg na otwartym brzuchu lub metodą laparoskopową).

Jak przebiega zabieg?

Po przetransportowaniu na salę operacyjną pacjenci zostają ułożeni na stole i poddani znieczuleniu ogólnemu. Następnie operowana okolica zostaje oczyszczona przy użyciu środków dezynfekujących, a pozostałe części ciała przykryte jałowymi serwetami. Dalszy etap zależy od sposoby operacji. Jeśli przeprowadzana jest ona techniką otwartą, chirurg wykonuje podłużne cięcie na skórze brzucha w linii środkowej ciała. Bypassy gastryczne metodą laparoskopową wymagają wykonania kilku niewielkich (ok. 1 cm) nacięć przez które będą wprowadzane do jamy brzusznej narzędzia. Kiedy już chirurdzy dostaną się do wnętrza jamy brzusznej, mogą przystąpić do działania.
Bypassy gastryczne (RNY) to operacja w której zostaje wydzielona część żołądka o pojemności ok. 20 ml. Poniżej tego zbiornika, ściany żołądka zostają zaszyte co uniemożliwia magazynowanie pokarmu w dalszej części i pasaż treści pokarmowej tą drogą. Następnie łączy się wytworzony w ten sposób zbiornik żołądkowy z pętlą jelita cienkiego z ominięciem kilkudziesięciu centymetrów naturalnej drogi przez którą zazwyczaj przechodzi żywność. Drugi koniec jelita, którego funkcja zostaje ograniczona do transportu żółci zostaje przyszyty do odpowiednio dobranego odcinka pętli transportujących składniki odżywcze. W ten sposób bypassy gastryczne (RNY) wpływają na:
Ograniczenie możliwej do przyjęcia objętości podczas jednorazowego posiłku (mały zbiornik w żołądku).

---

Porozmawiaj z pacjentami na temat Bypassy gastryczne (RNY)

---

Treść pokarmowa od razu trafia do dalszego odcina jelita cienkiego przez co zmniejsza się możliwości wchłaniania składników odżywczych.
Żółć odpowiadająca za trawienie tłuszczów przepływa niewykorzystana przez część jelita cienkiego, która została wyłączona z pasażu pokarmu i nowo wytworzonym zespoleniem trafia do dystalnych pętli jelitowych dopiero tam rozpoczynając działanie ,co dodatkowo ogranicza pobór kalorii z trawienia tłuszczów w układzie pokarmowym.
Po zakończeniu operacji na żołądku i jelitach sprawdza się doraźnie szczelność połączeń po czym chirurdzy zamykają jamę brzuszną, a powłoki ciała są zaszywane.

Czas i przebieg rekonwalescencji

W przypadku wykonania bypassów gastrycznych (RNY) metodą otwartego brzucha, czyli tradycyjnym cięciem chirurgicznym wzdłuż linii ciała czas konieczny do pozostania w szpitalu po zakończeniu zabiegu wynosi około 4-5 dni. Natomiast przeprowadzenie operacji bypassów gastrycznych (RNY) techniką laparoskopową pozwala skrócić czas wczesnej rekonwalescencji do 2-3 dni. Nie oznacza to jednak, że zaraz po opuszczeniu szpitala pacjent jest już w pełni zdrowy i może powrócić do starych nawyków żywieniowych. Po bypassach gastrycznych (RNY) konieczne jest, aby pozostawać na czczo do czasu, aż lekarze upewnią się o szczelności zespoleń wykonanych na drogach pokarmowych. Sprawdza się to poprzez wykonanie zdjęcia RTG po wypiciu środka kontrastowego. Jeśli wszystko jest tak jak być powinno, pacjent może zacząć przyjmować płyny. Na początku czystą wodę, następnie powoli włącza się zmiksowane na papkę pokarmy stałe. Posiłki nie powinny przekraczać objętości 200 ml, a częstość ich przyjmowania powinna wynosić ok. pięciu do sześciu w ciągu doby. W dalszej kolejności, w przypadku braku objawów i dolegliwości niepożądanych ze strony układu pokarmowego można rozpocząć stopniowe włączanie pokarmów o konsystencji stałej. Powinno to jednak odbywać się powoli i przez przyjmowanie posiłków o niedużych objętościach. Czas, jaki jest potrzebny żołądkowi i jelitom na pełną regenerację i przystosowanie się do nowych, zmienionych warunków pracy wynosi około miesiąca czasu.

Efekty po zabiegu

Efekty dotyczące zmniejszenia insulonooporności zauważalne są już wkrótce po wykonaniu bypassów gastrycznych (RNY). Na pozostałe rezultaty zazwyczaj trzeba poczekać do kilku tygodni, aż stopniowy spadek masy ciała zacznie być zauważalny. Dzięki bypassom gastrycznym (RNY) pacjentom udaje się stracić nawet do osiemdziesięciu procent swojej początkowej wagi ciała. Daje to spektakularne efekty trudne do osiągnięcia nieoperacyjnymi metodami. Największy spadek kilogramów odbywa się w pierwszym półroczu od bypassów gastrycznych (RNY). W tym okresie pacjenci tracą nawet do połowy początkowej masy ciała. Później tempo chudnięcia nieco zwalnia, jednak przeważnie waga stabilizuje się na jednym poziomie dopiero po około dwóch latach po zabiegu. Z punktu widzenia lekarzy ważnym rezultatem bypassów gastrycznych jest poprawa stanu zdrowia organizmu, często całkowite wyleczenie z chorób i zaburzeń metabolicznych. Efekty mogą pozostać trwałe pod warunkiem silnej motywacji pacjenta i przestrzeganiu reżimu dietetycznego.

Zalecenia po zabiegu

Po bypassach gastrycznych pacjenci powinni pozostawać na czczo, aż do czasu potwierdzenia szczelności wszystkich wykonanych w drogach pokarmowych połączeń.

Jak długo utrzymują się efekty po zabiegu?

Efekt bypassów gastrycznych (RNY) może być trwały pod warunkiem dużej dyscypliny ze strony pacjenta i przestrzegania zaleceń. Chociaż możliwości wchłaniania składników energetycznych w drogach pokarmowych po bypassach gastrycznych (RNY) są znacznie ograniczone, nie oznacza to, iż nie trzeba przestrzegać diety dla zachowania rezultatów. Ponieważ żołądek jest mięśniem o dużych zdolnościach do rozciągania swoich ścian ważne, aby pacjenci nie przekraczali ustalonej dopuszczalnej objętości jednorazowo spożywanych pokarmów. Pozwala to uniknąć rozdęcia zbiornika żołądkowego, a także powikłań z powodu rozejścia się wytworzonych przez chirurgów zespoleń. Chociaż możliwości wchłaniania składników energetycznych w jelitach zostają w znacznym stopniu ograniczone, nie oznacza to, iż nadmiar przyjmowanych kalorii nie grozi zatrzymaniem utraty masy ciała lub nawet dalszym przybieraniem na wadze. Zdarzają się przypadki pacjentów, którzy po bypassach gastrycznych nie chudną nawet podczas pierwszego etapu po operacji, kiedy stosuje się dietę płynną, ponieważ wartość energetyczna pochodząca z cukrów prostych w pochłanianych napojach w znacznym stopniu przekracza dzienne zapotrzebowanie kaloryczne.

Jak uniknąć powikłań po zabiegu?

Celem uniknięcia powikłań bypassów gastrycznych należy bezwzględnie stosować się do poleceń personelu medycznego. Do momentu sprawdzenia szczelności szwów i zespoleń w jamie brzusznej nie wolno przyjmować żadnych doustnych substancji. Dopiero po uzyskaniu zgody lekarza można zacząć pić i jeść. Aby uniknąć powikłań zakrzepowych po operacji należy dążyć do jak najwcześniejszego uruchomienia po bypassach gastrycznych (RNY). Pacjenci powinni starać się korzystać z toalety lub przynajmniej poruszać w obrębie pokoju. Poleca się również korzystanie z pończoch przeciwdziałających zaburzeniom powrotu żylnego w kończynach dolnych.
Istotna jest również właściwa higiena i pielęgnacja rany pooperacyjnej. Opatrunki należy zmieniać na czyste, a ranę oczyszczać wskazanymi przez lekarza preparatami. Po ok. 10 dniach należy zgłosić się do poradni na ściągnięcie szwów. Następnie konieczne jest regularne zgłaszanie się na wizyty kontrolne po bypassach gastrycznych (RNY). Ze względu na zaburzenia wchłaniania w jelicie cienkim dla uniknięcia niedoborów witaminowych niektóre z nich należy podawać w formie iniekcji domięśniowych (m.in. wit. B12).

Możliwe powikłania po zabiegu

W czasie operacji bypassów gastrycznych (RNY) może dojść do krwotoku w wyniku przecięcia naczyń krwionośnych, perforacji przełyku, albo uszkodzenia nerwu błędnego. Częściej jednak zdarzają się powikłania pooperacyjne w postaci nieszczelności zespoleń, albo rozejścia się szwów. Nie stosowanie się pacjentów do instrukcji lekarzy dodatkowo zwiększa częstość powikłań bypassów gastrycznych (RNY). Dodatkowo spośród możliwych niepożądanych zdarzeń po bypassach gastrycznych (RNY) należy wymienić zaburzenia powrotu żylnego w kończynach dolnych i tworzenie zakrzepów (a w najgorszym wypadku nawet zatoru tętnic, jeśli zakrzep z kończyn dolnych przedostanie się do większych naczyń) oraz niedobory składników pokarmowych, awitaminozy. W dalszej kolejności nieprawidłowa pielęgnacja rany na brzuchu po bypassach gastrycznych (RNY) może skutkować utrudnieniem gojenia, zakażeniem lub wytworzeniem dużej, szpecącej blizny.

Polecane zabiegi dodatkowe po zabiegu

U pacjentów z potwierdzoną kamicą pęcherzyka żółciowego można wykonać w trakcie bypassów gastrycznych (RNY) dodatkowy zabieg jego usunięcia, o ile sama docelowa operacja przebiega sprawnie i bez powikłań. Poza tym u tych chorych, którzy w krótkim czasie utracą dużą część nadmiaru tkanki tłuszczowej, może być konieczne wykonanie zabiegu usunięcia nadmiaru płatów skórnych. Przyczynia się to w znacznym stopniu do poprawy efektu kosmetycznego bypassów gastrycznych (RNY) i zwiększa zadowolenia pacjentów.

Autor: Lek. Anna Kołodziejska