Opaska żołądkowa (Lap Band)

Podczas operacji na żołądek zostaje nałożona opaska, której ucisk można dostosowywać do potrzeb pacjenta. Najmniej inwazyjna z metod: nie wymaga nacinania żołądka ani wyłączenia części jelita, wykonuje się ją laparoskopowo.

Opaska żołądkowa (Lap Band)- charakterystyka

Opaska żołądkowa (Lap Band) należy do jednej z chirurgicznych metod leczenia otyłości. Efekt uzyskuje się dzięki operacyjnemu zmniejszeniu powierzchni żołądka, co utrudnia jednorazowe przyjmowanie znacznych ilości pokarmów, a w konsekwencji prowadzi do redukcji masy ciała. Opaska żołądkowa typu Lap Band jest aktualnie uważana za „złoty standard” wśród operacji bariatrycznych w Europie. Głownie ze względu na jej stosunkowo niewielką inwazyjność w porównaniu do gastroplastyki lub bypassów gastrycznych, a także możliwość regulowania efektów i odwracalność zabiegu.

Opaska żołądkowa (Lap Band)- korzyści

Dzięki opasce żołądkowej (Lap Band) pacjenci patologicznie otyli odzyskują kontrolę nad ilością spożywanych pokarmów lub staje się to dla nich o wiele łatwiejsze dzięki zmniejszeniu powierzchni żołądka zdolnej do magazynowania treści. Dodatkowo utworzony przez opaskę żołądkową (Lap Band) wąski kanał spowalnia przesuwanie połykanych kęsów dalej do odźwiernika i jelit gdzie zostają wchłaniane. Zmniejszony żołądek szybciej przesyła sygnały do mózgu, że jest już pełny i należy zaprzestać dostarczania posiłku. Jeśli chory będzie stosował się do diety i nie doprowadzi do powtórnego rozepchania mięśniówki żołądka, zabieg metodą Lap Band doprowadza do poprawy nawyków żywieniowych na korzystniejsze co przekłada się na systematyczną utratę zbędnych kilogramów. Dodatkowo, u pacjentów którzy z powodzeniem pozbędą się nadwyżki tkanki tłuszczowej obserwuje się efekt zmniejszenia nasilenia lub nawet całkowitego wyleczenia niektórych chorób przewlekłych jak na przykład nadciśnienie tętnicze, czy obturacyjny bezdech senny. U części pacjentów z źle kontrolowaną cukrzycą, prowadzonych na insulinie aplikowanej w formie podskórnej możliwe jest zmodyfikowanie leczenia na tabletki doustne, a czasem nawet udaje się utrzymać prawidłowe stężenia cukrów wyłącznie dzięki utrzymywaniu odpowiedniej kaloryczności posiłków i aktywności fizycznej w indywidualnie dobranym zakresie. Dzięki opasce żołądkowej (Lap Band) patologiczne otyłe osoby nie tylko chudną osiągając prawidłową masę ciała lub bliską właściwego zakresu, ale również poprawiają swój ogólny stan zdrowia oraz samopoczucie.

Wskazania do wykonania zabiegu

Wskazanie do implantacji opaski żołądkowej (Lap Band) stanowi otyłość olbrzymia przekraczająca wartości wskaźnika masy ciała (BMI) rzędu 40 kg/m². Opaskę żołądkową typu (Lap Band) wszczepia się również tym pacjentom, którzy przy niższych wartościach BMI mieszczących się w zakresie od 35 do 40 kg/m² cierpią schorzenia i dolegliwości będące wynikiem nadwyżki kilogramów w postaci tkanki tłuszczowej. Wymienia się tutaj takie choroby przewlekłe wikłające otyłość jak nadciśnienie tętnicze, przerost mięśnia sercowego i/lub niewydolność serca, insulinooporność i cukrzyca typu drugiego, obturacyjny bezdech senny powodowany zapadaniem się przerośniętych tkanek miękkich okolicy gardła i blokowanie przez nie przepływu powietrza do oskrzeli. Wskazanie do wykonania operacji żołądka z założeniem opaski Lap Band stanowi również niemożność redukcji masy ciała chorego poprzez stosowanie diety i ćwiczeń fizycznych wspomaganych leczeniem farmakologicznym, a nawet psychoterapią. Może być wskazane także u patologicznie otyłych kobiet w wieku rozrodczym przed planowaną ciążą. Redukcja masy ciała w tym przypadku może nie tylko ułatwić uzyskanie i utrzymanie zarodka, ale również pozytywnie wpłynąć na bezpieczeństwo płodu i stan zdrowia dziecka.

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu

Przeciwwskazane jest zakładanie opaski żołądkowej (Lap Band) u chorych, którzy nie są gotowi stosować się do poleceń personelu medycznego zarówno w zakresie okresu okołooperacyjnego jak również w dalszej perspektywie. Niesubordynacja w obszarze stosowania się do zaleceń lekarskich może skutkować brakiem uzyskania pożądanych efektów opaski żołądkowej (Lap Band) w postaci utraty nadmiaru kilogramów. W skrajnych przypadkach, wyjątkowo nieodpowiedzialne zachowania ze strony pacjenta (np. samodzielna, niewłaściwa regulacja stopnia zacisku opaski), albo jednorazowe przyjęcie nadmiernych ilości pokarmu prowadzących do rozdęcia żołądka i ryzyka perforacji mogą prowadzić do groźnych nie tylko dla zdrowia, ale nawet dla życia powikłań. Opaska żołądkowa (Lap Band) jest jedną z bezpieczniejszych metod chirurgii bariatrycznej. Przeciwwskazaniem do jej zastosowania może być również niewydolność serca uniemożliwiająca podanie znieczulenia ogólnego, aktywny nowotwór, choroby endokrynologiczne (zwłaszcza w stanie niewyrównania metabolicznego oraz będące wyjściową przyczyną otyłości) oraz  zapalenie przewodu pokarmowego. Poza istotnie uzasadnionymi przypadkami nie przeprowadza się zabiegów operacyjnego leczenia otyłości, w tym również opaski żołądkowej (Lap Band) u osób powyżej 60-siątego roku życia, a także u nieletnich. W wyjątkowych okolicznościach możliwe jest jednak indywidualne poddanie pod rozwagę możliwych wad i zalet efektów założenia opaski żołądkowej (Lap Band) i potraktowanie kryterium wieku pacjenta jako przeciwwskazania względnego.

Przed zabiegiem

Często jeszcze przed przyjęciem pacjenta do szpitala celem założenia opaski żołądkowej (Lap Band) lekarze mogą oczekiwać od pacjenta odpowiedniego przygotowania w postaci zmiany nawyków dietetycznych i ograniczenia ilości spożywanych pokarmów. Przekłada się to na poprawę warunków panujących w jamie brzusznej ocenianych przez chirurgów jako dogodniejsze do przeprowadzenia zabiegu. Dodatkowo pomaga nieco łagodniej przeprowadzić pacjenta przez okres pooperacyjny, a zmniejszenie ilości przyjmowanego pożywienia jest dla organizmu mniejszym szokiem, jeśli nie odbywa się nagle, tuż po implantacji opaski żołądkowej (Lap Band). Przed przystąpieniem do operacji pacjent otrzymuje odpowiednie leki przeciwdziałające patologicznemu krzepnięciu krwi pod wpływem długotrwałego unieruchomienia w łóżku. Podaje się również antybiotyk, aby zabezpieczyć organizm przed zainfekowaniem bakteriami pochodzącymi na przykład z układu pokarmowego. Przed zabiegiem opaski żołądkowej (Lap Band) osoba poddawana operacji powinna pozostawać na czczo (zaleca się, aby ostatni, lekki posiłek został spożyty w porze kolacji na dzień przed operacją). Wśród przyjmowanych leków powinny znaleźć się wyłącznie te ordynowane przez lekarza prowadzącego (np. u cukrzyków może być zasadne odstawienie leków doustnych obniżających poziom cukru we krwi i podanie dożylnie stałego wlewu z insuliny co pozwala lepiej kontrolować poziom glikemii w okresie okołooperacyjnym).

Rodzaj znieczulenia

Niezależnie od metody wykonywania operacji założenia opaski żołądkowej (Lap Band) - techniką otwartego brzucha, czyli tradycyjnym cięciem lub poprzez nowoczesne metody laparoskopowe, konieczne jest zastosowanie znieczulenia ogólnego. Wprowadzenie w stan snu kontrolowanego oraz wybudzenie nadzoruje doświadczony anestezjolog. Dba on również o łagodzenie napięcia psychicznego w przypadku zbyt silnego stresu związanego z implantacją opaski żołądkowej (Lap Band), a także podaje odpowiednie leki uśmierzające ból, takie jak np. morfina.

Jak przebiega zabieg?

Zabieg opaski żołądkowej (Lap Band) rozpoczyna się od znieczulenia ogólnego pacjenta. Następnie oczyszcza się skórę okolicy jamy brzusznej za pomocą odpowiednich środków dezynfekujących i obkłada pozostałe części ciała jałowymi serwetami, aby uniknąć zabrudzeń wyjałowionej części. Dalej w zależności od tego jaką techniką wykonywany jest zabieg, chirurdzy wykonują pojedyncze, podłużne cięcie w linii środkowej ciała lub kilka mniejszych (najczęściej od czterech do pięciu), przez które będą mogli wprowadzać specjalistyczne trokary, czyli narzędzia służące wykonywaniu operacji metodą laparoskopową. Izoluje się górną część żołądka- kilka do kilkunastu milimetrów pod miejscem zespolenie z przełykiem i montuje opaskę żołądkową (Lap Band). W ten sposób zwalnia się pasaż treści pokarmowej przez obszar mięśniówki leżącej pod i zwężonej przez obejmę z opaski oraz ograniczana jest powierzchnia żołądka, która jako pierwsza przyjmuje spożywane kęsy pokarmu. Nowo wydzielona część okolicy pod wpustowej i dna żołądka powinna po operacji mieścić około 20 ml pokarmu.
Podczas zabiegu implantacji opaski żołądkowej (Lap Band) mocuje się podskórnie specjalny port połączony z silikonową opaską żołądkową. Przez ten port możliwe jest podawanie lub odsysanie soli fizjologicznej z obejmy i w ten sposób modulowanie stopnia jej zaciśnięcia i szybkości przesuwu spożywanej żywności z górnych dróg pokarmowych do jelit.

Zobacz zaufane kliniki najbliżej

Czas i przebieg rekonwalescencji

W zależności od techniki, którą został wykonany zabieg opaski żołądkowej (Lap Band) czas i przebieg rekonwalescencji może się nieco różnić. Po operacji metodą otwartego brzucha zazwyczaj pacjenci pozostają około czterech do pięciu dni na oddziale szpitalnym zanim mogą zostać wypisani do domu. W tym czasie powinni stopniowo rozpocząć spożywanie pokarmów pod nadzorem personelu medycznego, a jeśli wszystko pójdzie zgodnie z założeniami, wkrótce będą mogli opuścić szpital i zgłosić się ponownie po około dziesięciu dniach do poradni chirurgicznej celem ściągnięcia szwów skórnych i kontroli opaski żołądkowej (Lap Band). Po zabiegach laparoskopowych pacjenci zazwyczaj szybciej mogą wrócić do domu (w czasie od dwóch do trzech dni po udanej operacji). Rany na brzuchu są liczne (4-5), ale niewielkich rozmiarów co ułatwia i przyspiesza proces gojenia. Wiąże się to również z mniejszym bólem odczuwanym przez pacjentów po zabiegu dzięki ograniczeniu traumatyzacji tkanek, a także z mniejszym ryzykiem zakażenia. Implantacja opaski żołądkowej (Lap Band) w stosunku do innych technik operacyjnego leczenia otyłości jest stosunkowo jedną z bezpieczniejszych i wymagających najkrótszego czasu na powrót organizmu do zdrowia. Często nawet już w dwa tygodnie od operacji organy jamy brzusznej zaczynają przystosowywać się do nowych, zmienionych warunków pracy. Przekłada się to na krótszy czas rekonwalescencji. Istotne znaczenie ma również szybsze uruchamianie chorych po zabiegach opaski żołądkowej (Lap Band) w stosunku do innych zabiegów zmniejszania wielkości żołądka lub powierzchni wchłaniania jelit co przekłada się na mniejsze ryzyko powikłań zakrzepowych i dalszych konsekwencji zdrowotnych z tym związanych.

Efekty po zabiegu

Efekty opaski żołądkowej (Lap Band) nie są widoczne od razu. Należy poczekać na efekt, które staje się widoczny dopiero po paru tygodniach od zabiegu, kiedy zmniejszona powierzchnia żołądka i spowolniony pasaż treści pokarmowej do jelit spowodują stopniową utratę masy ciała możliwą do zaobserwowania. W przeciwieństwie do operacji np. bypassów żołądkowych, opaska żołądkowa (Lap Band) nie pozwala poprawić regulacji stężenia glukozy zaraz po wykonaniu zabiegu, a konieczne jest odczekanie kilku do kilkunastu tygodniu, aż kontrola glikemii poprawi się dzięki zredukowaniu otyłości i poprawie wrażliwości komórek na cząsteczki cukru. U większości pacjentów największy ubytek tkanki tłuszczowej obserwuje się w pierwszym roku od zamontowania opaski żołądkowej (Lap Band). Jeśli uda się przywrócić masę ciała do wartości prawidłowych lub zbliżonych do uznanych za właściwe u części pacjentów dochodzi do poprawy stanu zdrowia w postaci spadku ciśnienia tętniczego krwi u chorych na nadciśnienie, ograniczenia kłopotów sercowo-naczyniowych, ułatwienia poruszania u osób z problemami dotyczącymi zwyrodnienia stawów spowodowanego nadmiernym ich obciążeniem, a także u wielu podopiecznych klinik chirurgii bariatrycznej obserwuje się poprawę stanu zdrowia psychicznego i samopoczucia, zwłaszcza jeśli źródło problemów psychicznych tkwiło w nadmiernej tuszy.

Porozmawiaj z pacjentami na temat Opaska żołądkowa (Lap Band)

Zalecenia po zabiegu

Zaleca się, aby po zabiegu opaski żołądkowej (Lap Band) pacjenci starali się jak najszybciej wstawać z łóżka i poruszać jeszcze podczas pobytu w szpitalu. Ma to znaczenie dla uniknięcia powikłań zakrzepowych i nieszczęśliwych zdarzeń z tym związanych. Poza tym należy właściwie pielęgnować ranę pooperacyjną, a po około półtorej tygodnia od zabiegu zgłosić się do poradni chirurgicznej celem usunięcia szwów i kontroli opaski żołądkowej. W pierwszej dobie po zabiegu nie powinno się spożywać pokarmów. Później włącza się żywienie doustne stopniowo, zaczynając od niewielkich ilości płynów, następnie kleików, zmiksowanych zup i tym podobnych, aż do przejścia na dietę stałą. Ważne, aby nie jeść na siłę i zaprzestawać spożywania posiłków w chwili wystąpienia uczucia rozpierania w brzuchu i sytości.

Jak długo utrzymują się efekty po zabiegu?

Stopień oraz trwałość efektów w dalszej perspektywie czasu zależą od zaangażowania pacjenta, przestrzegania przez niego zaleceń dietetycznych, a także utrzymywania zdrowego, zrównoważonego trybu życia. Jeśli osoba leczona z powodu otyłości słucha i stosuje się do poleceń lekarzy utrata masy ciała postępuje systematycznie i możliwe jest trwałe osiągnięcie prawidłowej wagi ciała. W przeciwnym wypadku rezultaty opaski żołądkowej (Lap Band), które udało się wypracować w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy od operacji mogą zostać zaprzepaszczone, a masa ciała wrócić do pierwotnych wartości. Dzieje się tak głównie z tego względu, że ściany żołądka zbudowane są z tkanki mięśniowej podatnej na rozciąganie. Ograniczenie powierzchni jego komory przez założenie opaski (Lap Band) do 20 ml nie będzie trwałe, jeśli pacjent poprzez przyjmowanie zbyt dużych objętości pokarmów nawet wbrew uczuciu pełności będzie sukcesywnie rozpychał dostępny dla kęsów żywności zbiornik. Nawet silikonowy port dla kontrolowania stopnia zacisku opaski i podawanie płynów celem mocniejszego spowolnienia pasażu treści do jelit nie będzie skuteczne bez współpracy ze strony pacjenta. W takiej sytuacji efekty opaski żołądkowej (Lap Band) będą ograniczone i nietrwałe.

Jak uniknąć powikłań po zabiegu?

Uniknięcie powikłań opaski żołądkowej (Lap Band) jest możliwe dzięki stosowaniu się do zaleceń lekarskich. Istotne jest również, aby nie przekraczać możliwości nowo wytworzonego zbiornika w żołądku w zakresie jego pojemności. Oznacza to, że z chwilą wystąpienia uczucia sytości należy zaprzestać spożywania posiłku. Dodatkowo pomoże to uniknąć rozciągania mięśniówki żołądka co mogłoby prowadzić do rozdęcia ścian i zaprzepaszczenia wyników implantacji opaski (Lap Band).

Możliwe powikłania po zabiegu

Powikłania opaski żołądkowej (Lap Band) związane są z samą operacją (wymienia się tutaj krwawienie, zakażenie, uszkodzenie przełyku lub żołądka, zator płucny) oraz możliwe zdarzenia niepożądane w okresie późniejszym (jak rozejście się ból, brzegów ran, trudności z gojeniem, infekcja, zsunięcie się opaski). Zdecydowaną zaletą opaski żołądkowej (Lap Band) względem innych technik operacyjnych leczenia otyłości jest jej odwracalność. Znaczenie ma tutaj zachowanie prawidłowej anatomii układu pokarmowego i możliwość powrotu do fizjologicznych warunków po usunięciu opaski żołądkowej (Lap Band).

Polecane zabiegi dodatkowe po zabiegu

Nie ma konieczności stosowania zabiegów dodatkowych. Po założeniu opaski żołądkowej (Lap Band) chorzy zazwyczaj tracą wagę stopniowo, a powłoki skórne mają czas się obkurczyć. Jeśli tak się nie dzieje poleca się zabiegi usuwania nadmiaru zwisających płatów skóry. Pacjenci dla których istotny jest efekt kosmetyczny związany z blizną po cięciu w trakcie operacji zaleca się stosowanie kremów i maści zmiękczających zrogowacenie komórek w okolicach zagojonej rany, można również stosować zabiegi laserowego usuwania blizn w dalszej perspektywie pooperacyjnej.

Autor:lek. Anna Kołodziejska