Gastroplastyka (VBG)

Gastroplastyka to operacja mająca na celu zmniejszenie otyłości u chorobliwie otyłych pacjentów. Operacja polega na fizycznym zmniejszeniu wielkości żołądka, co powoduje również zmniejszenie do minimum ilości przyjmowanego pokarmu a tym samym, wchłanianych kalorii.

Gastroplastyka (VBG)- charakterystyka

Zabieg gastroplastyki (VBG) żołądka wykonuje się u pacjentów chorobliwie otyłych u których zawiodły inne próby utraty nadmiaru masy ciała. Operacja opiera się na chirurgicznym zmniejszeniu objętości żołądka co wpływa na ograniczenie ilości przyjmowanych pokarmów i poprzez deficyt kaloryczny przyczynia się do systematycznej utraty nadmiaru kilogramów.

Gastroplastyka (VBG)- korzyści

Korzyści wynikające z gastroplastyki (VBG) nie ograniczają się tylko do utraty zbędnych kilogramów i pozbycia się nadmiaru tkanki tłuszczowej. Dzięki normalizacji masy ciała u części pacjentów dochodzi do ustąpienia niektórych chorób przewlekłych, głównie tych związanych z zespołem metabolicznym jak insulino oporność, cukrzyca, hipercholesterolemia, nadciśnienie. Często udaje się również uzyskać wyraźną poprawę stanu stawów, zwłaszcza w kończyn dolnych które są najmocniej zagrożone wystąpieniem zwyrodnienia pod wpływem stałego obciążania patologiczną masą ciała pacjenta. Poza tym po operacji gastroplastyki obserwuje się także polepszenie stanu zdrowia psychicznego, zwłaszcza u tych pacjentów dla których otyłość stanowiła przede wszystkim źródło problemów natury psychicznej. Największe korzyści z gastroplastyki odnoszą osoby silnie zmotywowane do pracy nad sobą i nad poprawą stanu zdrowia organizmu. Gastroplastyka, chociaż pomaga ograniczyć ilość przyjmowanych pokarmów, a przez to ułatwia chudnięcie, to jednak nie jest cudownym lekarstwem na otyłość i bez zaangażowania ze strony pacjenta najczęściej nie przynosi pożądanych efektów.

Wskazania do wykonania zabiegu

Wskazanie do wykonania zabiegu pionowej opaskowej plastyki żołądka (VBG) stanowi patologiczna otyłość. Podstawą do postawienia rozpoznania jest znacznie podwyższony wskaźnik masy ciała- BMI. Wylicza się go poprzez podzielenie ciężaru ciała w kilogramach przez wzrost podany w metrach i podniesiony do kwadratu. Wskazaniem do zabiegu gastroplastycznego (VBG) jest uzyskanie przez pacjenta wyniku równego lub większego od 40 kg/m² bez dodatkowych czynników ryzyka. Zakwalifikowani do gastroplastyki mogą być również ci pacjenci, którzy przy BMI większym niż 35 kg/m² cierpią z powodu chorób wynikających z otyłości, a utrata masy ciała może być dla nich szansą na ustąpienie dodatkowych schorzeń. Dotyczy to przede wszystkim powikłań otyłości w postaci takich chorób jak:

• zespół metaboliczny;
• nadciśnienie;
• insulino oporność i cukrzycę;
• choroby układu krążenia;
• zwyrodnienie stawów;
• problemy psychiczne;
• obturacyjny bezdech senny;
• problemy psychiczne związane z nadmiarem masy ciała;
• liczne niepowodzenia w próbach leczenia otyłości metodami farmakologicznymi oraz dietą.
  

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu

Przeciwwskazaniem do przeprowadzenia operacji gastroplastyki (VBG) są problemy zdrowotne pacjenta uniemożliwiające zastosowania znieczulenia ogólnego w trakcie zabiegu. Największe znaczenie mają w tym przypadku choroby układu krążenia, niewydolność serca i zaburzenia krzepnięcia. Nie przeprowadza się operacji pionowej opaskowej plastyki żołądka również u pacjentów w złym stanie ogólnym, z rozpoznaną chorobą nowotworową, uzależnionych od alkoholu i narkotyków. Istotnym przeciwwskazaniem do gastroplastyki (VBG) jest także stwierdzenie choroby lub zaburzeń psychicznych u pacjenta, zwłaszcza jeśli istnieją podejrzenia, że może mogą one wpłynąć na nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich po wykonaniu zabiegu.

Przed zabiegiem

Gastroplastyka (VBG) jest zabiegiem przed którego wykonaniem pacjenta należy odpowiednio przygotować. Otyłość sama w sobie stanowi duże obciążenie dla organizmu. Z tego względu sam okres przygotowań do zabiegu może trwać nawet około trzech miesięcy. W tym czasie przeprowadza się niezbędne badania celem wykluczenia chorób ogólnoustrojowych mających znaczenie dla kwalifikacji do gastroplastyki oraz możliwości zastosowania znieczulenia ogólnego. Istotna jest również ocena psychiatryczna pacjenta pod względem zaburzeń psychicznych, a także możliwości zastosowania się do zaleceń dietetycznych i wskazań lekarskich po przeprowadzeniu operacji. Poza tym dokonuje się niezbędnych badań jak morfologia krwi, czas krzepnięcia, stężenia hormonów we krwi (celem wykluczenia na przykład endokrynologicznych przyczyn otyłości, które powinny być leczone w inny sposób), oznacza się grupę krwi (w razie wystąpienia powikłań i pilnej potrzeby przetoczenia preparatów krwiopochodnych). Wykonuje się również EKG i podstawowe badania wydolności serca celem kwalifikacji chorego do znieczulenia ogólnego.

---

Zobacz zaufane kliniki najbliżej

---

Do szpitala pacjenci przyjmowani są zazwyczaj na dzień przed operacją opaskowej pionowej plastyki żołądka celem przeprowadzenia niektórych z wymienionych powyżej badań. W trakcie samej gastroplastyki pacjent musi być na czczo- przeważnie poleca się, aby ostatnim przyjętym posiłkiem była lekka kolacja w dniu poprzedzającym zabieg. Chorzy z cukrzycą na czas operacji odstawiają tabletki doustne, a regulacja stężenia cukru we krwi dokonywana jest przez ciągły wlew insuliny w kroplówce. Poza tym pacjentom podaje się leki ograniczające ryzyko powstania zakrzepów i substancje zmniejszające wydzielanie soków żołądkowych.

Rodzaj znieczulenia

Operację pionowej opaskowej plastyki żołądka przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Wprawdzie możliwe jest również wykonanie gastroplastyki w znieczuleniu zewnątrzoponowym, jednak odradza się takie postępowanie ze względu na możliwość opóźnienia właściwego rozpoznania i oceny klinicznej w przypadku wystąpienia powikłania w postaci wycieku z żołądka.

Jak przebiega zabieg?

Zabieg gastroplastyki rozpoczyna się od ułożenia pacjenta na plecach na stole operacyjnym, znieczulenia ogólnego i zaintubowania celem zabezpieczenia oddechu. Po oczyszczeniu pola operacyjnego przy użyciu środków dezynfekcyjnych, zasłania się ciało pacjenta sterylnymi serwetami z pozostawieniem gołej przestrzeni w okolicy jamy brzusznej. Istnieją dwa warianty przeprowadzania zabiegu- laparoskopowa lub metodą otwartego brzucha. W zabiegu wykonywanym laparoskopowo, aby dostać się do jamy brzusznej wykonuje się pojedyncze nacięcia skóry średnicy około 1 cm, przez które wprowadza się specjalne narzędzia optyczne, a także tworzy wąskie „tunele” umożliwiające operowanie narzędziami wewnątrz brzucha. W gastroplastyce techniką tradycyjną chirurg wykonuje cięcie podłużne od okolicy mostka do pępka. Po wypreparowaniu tkanek i uwidocznieniu żołądka przeszywa on w nim otwór mocujący do siebie przednią i tylną część żołądka. Od tego otworu w kierunku pionowym dokonuje kolejnego zaszycia obu przeciwległych ścian, natomiast prostopadle nad drogą którą transportowany będzie pokarm w kierunku jelit instaluje opaskę, która ogranicza miejscowo światło żołądka utrudniając i spowalniając pasaż w tym rejonie. W ten sposób, dzięki pionowemu przeszyciu uprzednio obszerne i bardzo pojemne dno żołądka dzięki przeszyci zostaje ograniczone do maleńkiego zbiornika o pojemności około 20 ml. Z drugiej strony natomiast tworzony jest wąski kanał o średnicy do ok. 15 mm co dodatkowo sprzyja zmniejszaniu objętości żołądka zdolnej do magazynowania i przesuwania pokarmów w kierunku jelit i przyczynia się do postępującej utraty masy ciała przez chorego. Po sprawdzeniu szczelności zespoleń chirurdzy zaszywają powłoki skórne, a pacjent odwożony jest na salę pooperacyjną. Pozostaje tam pod ścisłym monitoringiem i nadzorem, aż do wybudzenia i uzyskaniu pewności o stabilnym stanie zdrowia. W przypadku braku powikłań po gastroplastyce, pacjent może być wypisany z oddziału czasem nawet już po dwóch do pięciu dni od zabiegu.

Czas i przebieg rekonwalescencji

Po zabiegu pacjenci obowiązkowo są hospitalizowani przez minimum dwie do trzech pierwszych dób po gastroplastyce. Po tym czasie przeważnie mogą być wypisani do domu, o ile nie wystąpią powikłania. Przestrzeganie ścisłej diety i powolne włączanie pokarmów stałych, aż do pełnego przystosowania układu pokarmowego do zmienionych warunków powinno trwać co najmniej przez miesiąc od gastroplastyki. Po upływie tego czasu należy zgłosić się do poradni chirurgicznej na badanie kontrolne. Kolejne wizyty przeprowadza się co trzy miesiące w pierwszym roku od gastroplastyki (VBG). W następnych latach kontrole powinny odbywać się dwa razy, a później raz w roku.

Efekty po zabiegu

Największe efekty gastroplastyki (VBG) obserwuje się w ciągu pierwszych sześciu miesięcy od zabiegu. U chorobliwie otyłych chorych dochodzi wtedy do spektakularnej utraty masy ciała sięgającej nawet połowy wartości sprzed zabiegu. Efekt w postaci systematycznego obniżania wskaźnika masy ciała obserwuje się do około dwóch lat od gastroplastyki, po czym proces ten ulega zatrzymaniu. Aby jednak nowy ciężar ciała utrzymał się na osiągniętym poziomie, konieczna jest dalsza współpraca z lekarzem i stosowanie się do zaleceń, w tym również przestrzeganie diety. Ponieważ żołądek jest mięśniem, który może się rozciągać, jeśli pacjent nie będzie odpowiednio zmotywowany i zaprzestanie przestrzegania diety, wytworzony w trakcie gastroplastyki zbiornik ulegnie poszerzeniu i kontrola ilości przyjmowanych pokarmów znów stanie się trudna. Warto więc współpracować na stałe z lekarzami. Tym bardziej, że operacja gastryczna w przypadku stosowania się do zaleceń i utraty masy ciała pozwala osiągnąć dodatkowe efekty zdrowotne. Bardzo duże znaczenie ma fakt, iż u wielu pacjentów wraz z normalizacją masy ciała dochodzi do ustąpienia wielu chorób. Po zabiegu gastroplastyki (VBG) często obserwuje się wzrost insulinowrażliwości, wyrównanie gospodarki lipidowej (obniżenie stężenia i przywrócenie prawidłowych wartości złego cholesterolu), spadek ciśnienia tętniczego u chorych z nadciśnieniem, poprawa samopoczucia i kondycji zarówno fizycznej jak i psychicznej pacjenta.

Zalecenia po zabiegu

Po zabiegu gastroplastyki pacjent powinien przestrzegać ścisłej diety. Przez pierwsze dwa dni uzupełnianie płynów oraz glukozy odbywa się wyłącznie drogą dożylną. Po potwierdzeniu szczelności wytworzonych na żołądku zespoleń w badaniu RTG z podaniem kontrastu, możliwe jest rozpoczęcie żywienia doustnego. W pierwszych dnia po gastroplastyce żywienie ogranicza się wyłącznie do przyjmowania płynów w ilości nie przekraczającej niepełnej szklanki (do 200 ml). Przechodzenie na żywienie pokarmami stałymi musi odbywać się stopniowo i pod nadzorem lekarza. Odpowiednia dieta powinna być stosowana od końca życia, aby zachować trwałość efektów, dlatego tak ważna jest przed operacyjna ocena motywacji pacjenta i zdolności do przestrzegania zaleceń.
Ważne, aby pacjent jak najszybciej dążył do uruchomienia. Kiedy już jest to możliwe powinien starać się jak najszybciej wstawać z łóżka i delikatnie gimnastykować (zalecane jest np. samodzielne poruszanie celem skorzystania z toalety) celem uniknięcia powikłań zatorowych.

Jak długo utrzymują się efekty po zabiegu?

Czas utrzymywania się efektów zabiegu gastroplastyki (VBG) zależny jest od motywacji i zastosowanie się pacjenta do zaleceń lekarskich. Dzięki pionowej plastyce opaskowej ulega zmniejszeniu część żołądka w której może dochodzić do trawienia i zalegania pokarmu. Jednak ze względu na fakt, że ściany żołądka zbudowane są z mięśni gładkich, które mają duże możliwości adaptacyjne i zdolność rozciągania, w przypadku pacjentów nie stosujących się do zaleceń dietetycznych i o niskiej motywacji do przywrócenia prawidłowej masy ciała, efekty uzyskane dzięki gastroplastyce mogą być nietrwałe.

Jak uniknąć powikłań po zabiegu?

Niektórych powikłań związanych z operacją oraz okresem rekonwalescencji po gastroplastyce (VBG) trudno jest uniknąć. Dotyczą one niepożądanych zdarzeń w trakcie samego zabiegu (uszkodzenie nerwu błędnego, perforacja przełyku, uszkodzenie naczyń i krwotok) lub później (złe gojenie rany, rozejście szwów, stan zapalny). Natomiast innym powikłaniom gastroplastyki można skutecznie przeciwdziałać. Jednym z zagrożeń są zaburzenia krzepnięcia dla których czynnikiem ryzyka jest już sama otyłość, dodatkowo potęgowana przez długotrwałe unieruchomienie w okresie okołooperacyjnym. Z tego powodu, dla uniknięcia powikłań związanych z powstawaniem zakrzepów w naczyniach podaje się pacjentom leki- tak zwane antykoagulanty (np. podawana podskórnie heparyna drobnocząsteczkowa). Dodatkowo można zaproponować chorym zaopatrzenie się w pończochy uciskowe poprawiające krążenie żylne w nogach, albo owinąć kończyny dolne bandażami przed zabiegiem. Zaleca się również jak najszybsze uruchamianie pacjenta po zabiegu, co oznacza, iż jak tylko chory czuje się na siłach powinien starać się wstawać z łóżka, spacerować i poruszać w miarę możliwości.

---

Porozmawiaj z pacjentami na temat Gastroplastyka (VBG)

---

Celem uniknięcia powikłania po gastroplastyce w postaci rozejścia zespoleń żołądkowych zwraca się uwagę na konieczność przestrzegania zaleceń lekarskich i przyjmowania pokarmów w niewielkich ilościach, a w początkowym okresie po operacji wyłącznie w formie płynnej. Rana na brzuchu po operacji pionowej opaskowej plastyki żołądka powinna być utrzymywana w czystości, a opatrunki regularnie zmieniane. Nie należy nadwyrężać mięśni brzucha, ani podejmować intensywnego wysiłku fizycznego do czasu pełnego zagojenia i regeneracji tkanek. Zakażeniom zapobiega się poprzez zastosowanie dawki antybiotyku na dobę przed gastroplastyką.

Możliwe powikłania po zabiegu

Powikłania gastroplastyki (VBG) można podzielić na te związane z samym zabiegiem, okresem około operacyjnym, jak i występujące po dłuższym czasie i związane przede wszystkim z postępowaniem pacjenta. Możliwe powikłania w trakcie operacji to krwawienie w wyniku uszkodzenia dużych naczyń w tym tętnicy wątrobowej, uszkodzenie nerwu błędnego, przedziurawienie przełyku lub perforacja żołądka.
W dalszym okresie zdarzenia niepożądane po operacji gastroplastyki to rozejście się szwów, utrudnione gojenie rany, zakażenie ogólnoustrojowe lub ograniczone do powłok skórnych w miejscu chirurgicznego cięcia. W okresie okołooperacyjnym i późniejszym, wiele zależy od zachowania chorego. Ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich i ścisłej diety w ciągu krótkiego czasu po zabiegu. W przypadku bagatelizowania zaleceń może dojść do rozszczelnienia zespoleń żołądka i wylania się treści pokarmowej do jamy otrzewnej. Taki stan wiąże się z koniecznością ponownego otwarcia brzucha, ewakuacji patologicznej zawartości jamy brzusznej i przywrócenia prawidłowych zespoleń. Reoperacja po zabiegu gastroplastyki wiąże się ze znacznie zwiększonym ryzykiem powikłań w postaci zakażenia i zapalenia otrzewnej oraz ponownego rozejścia rany.

Polecane zabiegi dodatkowe po zabiegu

W przypadku pacjentów chorobliwie otyłych u których uda się osiągnąć znaczną utratę masy ciała może być konieczna ponowna operacja celem usunięcia nadmiaru zwisającej luźno skóry. Dotyczy to zwłaszcza z okolicy brzucha, gdzie przeważnie płat skórny jest największy i zaburza efekty estetyczne operacji. U pacjentów otyłych często właśnie w tej okolicy gromadzi się nadmiar tłuszczu, a jego utrata w wyniku gastroplastyki przeważnie nie wiąże się z równoczesnym obkurczeniem nadmiaru skóry. W celach kosmetycznych dokonuje się wtedy zabieg wycięcia nadmiarów zwisających płatów skóry poprawiając tym samym wygląd oraz komfort i zadowolenie pacjenta.

Autor: Lek. Anna Kołodziejska