Operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią (stripping)

Operacja usunięcia żylaków kończyny dolnej z safenektomią (stripping)- charakterystyka

Poza letnią porą nogi zazwyczaj mamy ukryte pod odzieżą i to właśnie może stanowić jedną z przyczyn, przez które nie zdajemy sobie sprawy z częstości występowania żylaków kończyn dolnych. Problem zdecydowanie jest jednak częsty: według statystyk z żylakami borykać się może nawet połowa populacji.

Etiologia żylaków kończyn dolnych jest wieloczynnikowa. Na wystąpienie żylaków kończyn dolnych wpływać mogą sami pacjenci – ryzyko pojawienia się patologicznie poszerzonych żył zwiększone jest u osób otyłych, palących papierosy czy prowadzących siedzący tryb życia. Żylakom sprzyjać może też wykonywana przez pacjenta praca – wielogodzinne siedzenie czy też stanie zwiększają ryzyko, że żyły kończyn dolnych ulegną patologicznym poszerzeniom i że dojdzie do pojawienia się żylaków.

Istnieją również czynniki, na które wpływu pacjenci nie mają, a które to również zwiększają ryzyko rozwoju żylaków kończyn dolnych. Jako przykład takowych można podać wrodzone predyspozycje do żylaków (schorzenie ma bowiem tendencję do występowania rodzinnego). Ryzyko żylaków jest większe u kobiet niż u mężczyzn, przyczyn takiej zależności upatruje się m.in. w tym, że estrogeny (żeńskie hormony płciowe) mogą wpływać na powstawanie poszerzonych żył.

Wpływając na zależne od samych pacjentów czynniki, żylakom kończyn dolnych można zapobiegać. Profilaktyka schorzenia szczególnie istotna jest u tych osób, u których istnieją obciążenia rodzinne związane z występowaniem żylaków. Zmniejszyć ryzyko pojawiania się patologicznie poszerzonych naczyń można dzięki uprawianiu sportu, rzuceniu palenia czy też zmianie diety (co doprowadziłoby do redukcji nadmiernej masy ciała).

Czasami żylaki – nawet mimo podjętych działań zapobiegawczych – i tak się pojawiają. W takiej sytuacji pacjenci mogą skorzystać z różnych sposobów leczenia żylaków. Jako pierwsze wdrażane jest zazwyczaj postępowanie zachowawcze, czyli takie, którego celem jest zahamowanie powiększania się już obecnych żylaków, zminimalizowanie szansy na pojawienie się kolejnych poszerzonych żył oraz łagodzenie pojawiających się u pacjentów dolegliwości.

Leczenie zachowawcze żylaków kończyn dolnych obejmuje:

• zmiany stylu życia,
• stosowanie pończoch uciskowych,
• farmakoterapię.

Nawet gdy leczenie zachowawcze żylaków prowadzone jest we właściwy sposób to i tak istnieje ryzyko, że dojdzie do pogłębienia się schorzenia. Żylaki mogą się powiększać, a do tego u chorych pojawiać się mogą różne dolegliwości, takie jak np. silne bóle kończyn dolnych. W takich sytuacjach pojawia się potrzeba bardziej zaawansowanych ingerencji i pacjentom zaproponowane może zostać leczenie zabiegowe żylaków kończyn dolnych.

Współcześnie dostępnych jest wiele metod leczenia zabiegowego żylaków. Jedną z najstarszych metod (pierwszy zabieg wykonano na początku XX wieku) jest operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią. Od wspomnianego czasu dostępnych stało się wiele innych sposobów zaopatrywania poszerzonych naczyń żylnych (np. zabiegi obliteracji żylaków, zamykania ich parą wodną czy przy użyciu klejów tkankowych), a mimo tego operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią nadal jest przeprowadzana – oznacza to, że zabieg musi przynosić jakieś korzyści dla pacjentów.

Operacja usunięcia żylaków kończyny dolnej z safenektomią (stripping)- korzyści

Pacjenci mogą wykazywać zainteresowanie operacją usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią ze względu na to, że metoda cechuje się dużą liczbą zalet. Jako pierwszą wymienić można krótki czas hospitalizacji. Nie zawsze jest ona nawet wymagana – część pacjentów może wrócić do domu nawet w dniu zabiegu, inni, u których wskazane jest pozostanie w szpitalu, opuszczają go zazwyczaj najpóźniej jeden dzień po przebyciu operacji.

Operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią pozostawia po sobie dobry efekt kosmetyczny. Możliwe jest to dzięki temu, że podczas zabiegu dokonuje się jedynie niewielkich nacięć skóry – są one tak niewielkie, że czasami nie istnieje nawet konieczność zakładania na rany szwów.

Stripping żylaków z safenektomią przeprowadzany jest w znieczuleniu, dzięki czemu pacjent nie musi obawiać się bólu towarzyszącego operacji. Inną korzyścią operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią jest to, że zmienione chorobowo naczynie żylne jest podczas niej usuwane w całości.

Wskazania do wykonania zabiegu

Wskazaniami do operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią są:

• objawowe żylaki kończyn dolnych (dolegliwościami chorych mogą być np. silne bóle kończyn dolnych – ich natężenie może być nawet tak znaczne, że doprowadzi do utrudnionego wykonywania obowiązków zawodowych),
• nawracające żylaki kończyn dolnych,
• owrzodzenia kończyn dolnych, których obecność związana jest z niewydolnością naczyń żylnych,
• żylaki, które w wyjątkowo negatywny sposób wpływają na wygląd nóg,
• nawrotowe zapalenia żył kończyn dolnych,
• żylaki, z których co jakiś czas wydobywa się krew.

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu

Operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią nie może być wykonywana u pacjentów ze stanami niedokrwienia kończyn dolnych. Wśród przeciwwskazań wymieniane są także zaburzenia krzepnięcia krwi oraz obrzęk chłonny kończyn dolnych. Jedno z przeciwwskazań, którym jest niewydolność żył głębokich nóg, obecnie jest dyskusyjne – w świetlne najnowszych doniesień naukowych, i u takich pacjentów operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią może być wykonywana.

Zabieg nie powinien być przeprowadzany u pacjentek będących w ciąży. W okresie rozwoju wewnątrzmacicznego dziecka pacjentki powinny być leczone zachowawczo - operację usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią należy odroczyć i wykonać ją dopiero po urodzeniu dziecka.

Przed zabiegiem

Przed operacją usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią odbywa się wizyta konsultacyjna u chirurga naczyniowego. Podczas niej analizowane są wskazania do leczenia operacyjnego, ale i sprawdzane jest, czy u pacjenta nie istnieją jakieś przeciwwskazania do przeprowadzenia operacji. Pacjentowi zadawane są w wymienionych celach różnego rodzaju pytania, istotne są również te, które dotyczą zażywanych leków. Wiedza o stosowanych przez pacjenta lekach jest potrzeba lekarzowi z tego względu, że przyjmowanie niektórych preparatów – np. środków o działaniu zmniejszającym krzepliwość krwi – mogłoby zwiększyć ryzyko wystąpienia komplikacji zabiegu, ale i wydłużyć czas rekonwalescencji po operacji. Zdarzyć się może, że pacjentowi na określony czas przed operacją usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią zostanie zalecone odstawienie niektórych jego leków.

Bardzo ważne jest wykonanie przed strippingiem żylaków z safenektomią badania USG Doppler naczyń żylnych. Taka konieczność wynika z tego, że badanie to (w sposób całkowicie nieinwazyjny i bezboleśnie) pozwala uwidocznić zmienione patologicznie naczynia żylne. Dzięki temu możliwa staje się chociażby ocena stopnia niewydolności poszerzonych żył.

Po przebyciu kwalifikacji pacjentowi wyznaczany jest termin zabiegu. Otrzymuje on również zalecenia co do postępowania przed zgłoszeniem się na operację. Dotyczą one chociażby depilacji kończyn dolnych, która powinna zostać wykonana najlepiej kilka dni przed zabiegiem. Pacjent otrzymać może także wskazówki co do ubioru, w którym zjawi się on w klinice. Najkorzystniej jest ubrać luźne, przewiewne ubrania, dzięki czemu odzież nie będzie drażniła zoperowanych nóg.

Ze względu na to, że operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią wykonywana jest w znieczuleniu, pacjent powinien przebyć do szpitala na czczo.

Rodzaj znieczulenia

Operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią wykonywana jest w znieczuleniu, dzięki czemu podczas zabiegu pacjent nie odczuwa dolegliwości bólowych. Wykorzystanie znajdują głównie znieczulenie ogólne oraz podpajęczynówkowe.

Zobacz zaufane kliniki najbliżej

Jak przebiega zabieg?

Zasadniczym celem operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią jest mechaniczne usunięcie zmienionego żylakowato naczynia. W przypadku tej formy zabiegu resekowana jest żyła odpiszczelowa. Jej łacińska nazwa to vena saphena, i to właśnie od niej pochodzi określenie „safenektomia”.

Przed rozpoczęciem zabiegu pacjent jest znieczulany. Kiedy dojdzie do momentu, w którym pacjent nie odczuwa bólu, możliwe jest przystąpienie do rozpoczęcia operacji. Podczas strippingu z safenektomią wykonywane są dwa nacięcia: jedno z nich znajduje się w pachwinie, drugie w okolicy kostki przyśrodkowej. Służą one wprowadzeniu do wnętrza żyły odpiszczelowej specjalnego narzędzia, które określane jest fachowo stripperem. Ten przypominający cewnik przyrząd, po jego przeciągnięciu przez całą długość żyły odpiszczelowej, jest do niej przymocowywany i wtedy jest on wyciągany razem z patologicznie zmienionym naczyniem. Zabieg zakańcza założenie szwów (jeżeli są one konieczne) lub tzw. strippów (przypominają one niewielkie plastry).

Cała procedura zajmuje zazwyczaj nie więcej niż 60 minut. Czas trwania operacji może się jednak wydłużyć szczególnie wtedy, kiedy operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią zostanie rozszerzona o wykonanie dodatkowych procedur.

Czas i przebieg rekonwalescencji

Pacjenci po strippingu żylaków z safenektomią mogą wrócić do domu nawet tego samego dnia. Jeżeli nawet hospitalizacja po operacji będzie zalecana, to trwa ona zazwyczaj maksymalnie jedną dobę. Bezpośrednio po operacji można samodzielnie chodzić (jest to nawet zalecane), jednakże pacjenci nie powinni podejmować znacznego wysiłku. Przez krótki czas po zabiegu sprawność pacjentów może być w niewielkim stopniu ograniczona. Z tych właśnie względów po operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią operowani otrzymują zwolnienie lekarskie – zazwyczaj konieczność odpoczynku w domu trwa 2 do 4 tygodni.

Potrzeba noszenia opatrunku istnieje zazwyczaj przez 7 dni po operacji. Po tym czasie są też zazwyczaj ściągane (jeżeli były one oczywiście założone) szwy. Należy podkreślić, że zaprzestanie konieczności stosowania opatrunku nie jest równoznaczne z tym, że pacjent może przestać korzystać z pończoch uciskowych – ich noszenie może być wskazane nawet przez kilka miesięcy po operacji. Chorzy nie powinni się jednak obawiać rajstop uciskowych – nie zaburzają one bowiem w jakikolwiek sposób codziennego funkcjonowania.

Efekty po zabiegu

Efektem operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią jest usunięcie patologicznie poszerzonego naczynia żylnego, w tym przypadku żyły odpiszczelowej. Jeżeli żylak wyjątkowo negatywnie wpływał na estetykę kończyn dolnych, to jego usunięcie może poprawiać wygląd tej okolicy ciała – dokładnej oceny efektów dokonać może po kilku tygodniach od operacji, kiedy znikną wszelkie ślady przebycia procedury (takie jak np. pozabiegowe krwiaki).

Żylaki wpływają nie tylko na estetykę nóg, ale też i na stan zdrowia pacjentów. Jeżeli przed zabiegiem występowały związane z nimi dolegliwości, takie jak bóle nóg czy pojawianie się w ich obrębie obrzęków, skutkiem przebycia operacji jest najczęściej zlikwidowanie tych problemów (o ile u pacjenta pozostałe żyły są wydolne i funkcjonują prawidłowo).

Zalecenia po zabiegu

Pacjentom po operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią zaleca się ruch – nie powinien to być wysiłek forsowny (np. kilkukilometrowy bieg), ale po zabiegu pacjenci zdecydowanie nie powinni przebywać w bezruchu. Chorym zaleca się także stosowanie bandaży lub rajstop uciskowych. Zalecany czas ich noszenia jest różny, zależy on od stanu danego pacjenta. Czasami może się okazać, że korzyści przyniesie nawet kilkumiesięczne korzystanie z pończoch uciskowych. Celem ich stosowania jest zarówno skrócenie okresu rekonwalescencji po strippingu żylaków z safenektomią (dzięki nim dochodzi m.in. do przyspieszonego wchłaniania się krwiaków), ale i zapobieganie występowaniu obrzęków. Poza wymienionymi, stosowanie rajstop uciskowych sprawia również, że zmniejsza się ryzyko wystąpienia nowych żylaków.

Chorym może zostać zalecone także stosowanie żelów heparynowych. W celu łagodzenia dolegliwości bólowych (takowe mogą się pojawiać w ciągu pierwszych kilku dni po przebyciu strippingu żylaków kończyn dolnych z safenektomią) pacjenci stosować mogą ogólnodostępne bez recepty leki przeciwbólowe (np. ibuprofen czy paracetamol).

Jak długo utrzymują się efekty po zabiegu?

Efekt strippingu z safenektomią jest zasadniczo ostateczny – usunięta żyła odpiszczelowa nie może przecież odrosnąć. Niestety, żadna z dostępnych metod leczenia żylaków kończyn dolnych nie daje 100-procentowej skuteczności. Zabiegi usuwają bowiem zmienione naczynia żylne, a nie przyczynę pojawiania się żylaków. Z tego względu po operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią istnieje ryzyko nawrotów żylaków – szczególnie duże jest ono u tych pacjentów, u których stale istnieją (wspominane powyżej) czynniki ryzyka żylaków kończyn dolnych.

Aby móc jak najdłużej cieszyć się efektem operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią i nie doświadczać problemów związanych z obecnością patologicznie poszerzonych naczyń żylnych, pacjenci powinni starać się wyeliminować u siebie wszelkie stany, które sprzyjają temu schorzeniu. Pomóc mogą nawet bardzo proste oddziaływania, takie jak częstsze podejmowanie wysiłku fizycznego czy rzucenie palenia papierosów. Utrata masy ciała i rozstanie z nałogiem nikotynowym nie tylko zredukują ryzyko wystąpienia żylaków kończyn dolnych, ale i wpłyną pozytywnie na ogólny stan zdrowia pacjenta.

Porozmawiaj z pacjentami na temat Operacja usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią (stripping)

Jak uniknąć powikłań po zabiegu?

Aby uniknąć zakażenia ran pooperacyjnych, pacjenci powinni je odpowiednio dezynfekować oraz dbać o ich czystość. Należy pamiętać o odpowiednio długim noszeniu opatrunku – zazwyczaj wystarczające jest noszenie opatrunku na kończynie dolnej przez tydzień. Aby zmniejszyć ryzyko występowania zaburzeń przepływu chłonki oraz związanych z nimi obrzęków, należy unikać długotrwałego przebywania w jednej pozycji.

Możliwe powikłania po zabiegu

Jak każda inna operacja, również i stripping żylaków kończyn dolnych z safenektomią może skutkować wystąpieniem pewnych powikłań. Nie pojawiają się one jednak u każdego operowanego pacjenta. Najgroźniejszymi i jednocześnie najrzadziej występującymi po operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią powikłaniami są:
-zatorowość płucna,
-zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych.

Częstsze są łagodniejszego stopnia komplikacje, takie jak zaburzenia przepływu chłonki w obrębie operowanej kończyny dolnej czy też nerwobóle i drętwienia. W trakcie zabiegu dochodzić może do uszkodzenia struktur nerwowych, czego efektem mogą być zaburzenia czucia w obrębie kończyny dolnej. Dochodzić może także (szczególnie w przypadku zaniedbania higieny pozabiegowych ran) do miejscowych zakażeń.

Wymienione powyżej to rzadsze powikłania po strippingu żylaków z safenektomią. Najczęstszym problemem jest rozwój krwiaka, który – w ciągu maksymalnie kilku tygodni od operacji – samoistnie ustępuje.

Polecane zabiegi dodatkowe po zabiegu

Uzupełnieniem operacji usunięcia żylaków kończyn dolnych z safenektomią może być zabieg miniflebektomi. Polega on na dokonywaniu kilkumilimetrowych nacięć w obrębie skóry, przez które usuwane są poszerzone żylakowato naczynia żylne o niewielkich rozmiarach. Inną procedurą, która również może być wykonana podczas operacji żylaków, jest podwiązanie żył przeszywających kończyny dolnej (takie postępowanie może być wskazane wtedy, gdy żyły te są niewydolne).

Autor: lek. Tomasz Nęcki

Bibliografia:
Wesley K Lew et al., "Varicose Vein Surgery Treatment & Managment";, J. Fibak, "Chirurgia. Repetytorium", wyd. PZWL, Warszawa 2010; W. Noszczyk (red.), "Chirurgia", wyd. PZWL, Warszawa 2005; G. Piazza, "Varicose Veins", Circulation, Aug 12, 2014, vol. 130, Issue 7

Zapraszamy do skorzystania z naszej wyszukiwarki klinik, gabinetów oraz placówek medycznych znajdujących się na terenie Polski, oferujących zabieg - Operacja usunięcia żylaków kończyny dolnej z safenektomią (stripping)