Wycięcie małej zmiany skórnej do 1,5 cm

Wycięcie małej zmiany skórnej do 1,5 cm zazwyczaj dotyczy znamion barwnikowych takich jak na przykład pieprzyki lub innych patologicznych tworów tkankowych w przypadku, kiedy istnieje podejrzenie zachodzącej w nich przemiany nowotworowej.

Wycięcie małej zmiany skórnej do 1,5 cm - charakterystyka

Wycięcie małej zmiany skórnej do 1,5 cm zazwyczaj dotyczy znamion barwnikowych takich jak na przykład pieprzyki lub innych patologicznych tworów tkankowych w przypadku, kiedy istnieje podejrzenie zachodzącej w nich przemiany nowotworowej. Uzyskany w ten sposób preparat wysyłany jest do badania histopatologicznego co pozwala na potwierdzenie lub wykluczenie raka. W dalszej kolejności zabiegi wycięcia małej zmiany skórnej wykonuje się celem usunięcia blizn, brodawek, guzków, narośli i innych tworów skórnych wynikających z nadmiernej pigmentacji lub rogowacenia naskórka w danym miejscu, a uznawanych przez pacjenta za uciążliwe lub szpecące.

Wycięcie małej zmiany skórnej do 1,5 cm - korzyści

W przypadku deformacji podejrzanej o pochodzenie nowotworowe, wycięcie małej zmiany skórnej umożliwia przeprowadzenie dokładnego badania histopatologicznego uzyskanego w ten sposób preparatu i wykluczenie lub potwierdzenie choroby. Ma to duże znaczenie, gdyż wczesne usunięcie zmiany skórnej z zachowaniem marginesu zdrowych tkanek bezsprzecznie ma wpływ na dalsze leczenie raka oraz wpływa na rokowanie. Poza tym uzyskanie wyniku z analizy przeprowadzonej przez doświadczonego patomorfologa dostarcza informacji dotyczących rozmiaru, stopnia zaawansowania oraz rodzaju nowotworu w przypadku potwierdzenia takiego rozpoznania. Badanie histopatologiczne jest również jedynym sposobem, aby wykluczyć obecność raka w pobranym wycinku skóry.

Wycięcie małej zmiany skórnej można również wykonać celem usunięcia szpecącej zmiany takiej jak blizna- zwłaszcza w przypadku jej niewłaściwego gojenia i gromadzenia nadmiernej ilości nowych tkanek lub barwnika wytwarzanego przez melanocyty w danym miejscu co powoduje powstawanie bliznowców, keloidów oraz brzydkich przebarwień. Częściej jednak wycięcie małej zmiany skórnej do 1,5 cm dotyczy brodawek, znamion barwnikowych, włókniaków, guzków. Korzyści jakie można dzięki temu uzyskać to przede wszystkim poprawa wyglądu skóry pacjenta, a tym samym jego samopoczucia i pewności siebie. Zwłaszcza, kiedy małe zmiany skórne zajmują powierzchnię twarzy lub przedramion oraz dłoni i mogą przyczyniać się do narastania obaw, lęku co skutkuje unikaniem kontaktów towarzyskich przez osoby dotknięte problemem.

Ze względu na ten fakt wycięcie nawet małej, ale szpecącej zmiany skórnej przynosi nie tylko poprawę pod względem kosmetycznym, ale również może w znacznym stopniu przyczynić się do poprawy jakości życia pacjentów. Nie można przy tym zapominać, że w każdym przypadku po wycięciu małej zmiany skórnej, nawet jeśli nie ma przesłanek sugerujących pochodzenie nowotworowe uzyskany w ten sposób preparat wysyła się do analizy histopatologicznej. W niektórych przypadkach może to mieć istotne znaczenie i wyjaśnić przyczynę powstawania brzydkich zmian na skórze.

Wskazania do wykonania zabiegu

Wskazania do wycięcia małej zmiany skórnej do 1,5 cm mogą być dwojakie. Z jednej strony w przypadku podejrzenia transformacji nowotworowej, przeprowadzenie badania histopatologicznego usuniętych tkanek pozwoli wykluczyć lub rozpoznać chorobę onkologiczną, a także z dużą dokładnością ocenić typ raka. Z drugiej strony wycięcie małej, ale brzydkiej i umiejscowionej w widocznym miejscu zmiany skórnej jak brodawka, przerośnięta blizna lub guzek poprawia wygląd i z tego względu wskazane jest u tych pacjentów, dla których obecność zmiany w znacznym stopniu obniża ich jakość życia stanowiąc przyczynę gorszej samooceny, złego samopoczucia, a także utraty pewności siebie i unikania kontaktów społecznych, a nawet rezygnacji z aktywności zawodowej.

W niektórych przypadkach mogą istnieć wskazania do wycięcia małej zmiany skórnej, która nie jest uznawana za szpecącą, ani nie wykazuje cech sugerujących możliwość pochodzenia nowotworowego (np. niewielkich rozmiarów pieprzyk) jednak jej lokalizacja sprzyja przewlekłemu drażnieniu lub nawet urazom i z tego względu jest przyczyną dolegliwości (takich jak stan zapalny wokół zmiany, świąd, ból) i istnieje możliwość transformacji nowotworowej w przyszłości. Dotyczy to na przykład wystających brodawek, guzków i pieprzyków ulokowanych w miejscu haftek od biustonosza u kobiet co może sprzyjać zahaczaniu metalowymi częściami lub ocierania ciasno zamocowanym materiałem. Warto również rozważyć wycięcie małej zmiany skórnej umiejscowionej na powierzchni dłoni.

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu

Procedurę wycięcia małej zmiany skórnej do 1,5 cm uważa się za zabieg bezpieczny. Przeciwwskazanie do jego wykonania może stanowić ciężki stan ogólny pacjenta, znacznie podniesiona temperatura ciała, zaburzenia gojenia ran- związane z ogólnym lub miejscowym upośledzeniem krążenia krwi. Zazwyczaj nie są to przeciwwskazania bezwzględne i mogą ulec pewnej modyfikacji po uwzględnieniu indywidualnych wskazań u każdego z pacjentów.

Przeciwwskazanie mogą stanowić również patologie ograniczone do obszaru z którego ma być wycinana mała zmiana skórna. Wymienia się tutaj choroby miejscowe związane m.in. z istnieniem zakażenia bakteryjnego (ropnie skórne), wirusowego lub grzybiczego, kiedy ingerencja chirurgiczna w tym rejonie mogłaby grozić przeniesieniem infekcji na sąsiednie tkanki lub nawet spowodować zakażenie ogólnoustrojowe. Przeważnie unika się również wykonywania zabiegów wycięcia małych zmian skórnych związanych z patologicznym bliznowaceniem, gdyż u większości pacjentów w miejscu po usunięciu przerośniętej tkanki dochodzi do nawrotu keloidu, a afekt końcowy może być co najmniej niezadowalający co skłania do wyboru innych procedur leczniczych.

Przed zabiegiem

Wycięcie małej zmiany skórnej do 1,5 cm jest zabiegiem mało inwazyjnym i z tego względu najczęściej nie wymaga szczególnego przygotowania. Ważne, aby powierzchnia ciała pacjenta była czysta. Jeśli zmiana skórna, która ma zostać poddana resekcji znajduje się w obszarze skóry owłosionej ogolenie tej okolicy w znacznym stopniu ułatwi pracę chirurgom, którzy nie będą musieli wykonywać tej czynności samodzielnie przed zabiegiem. Warto przy tym zaznaczyć, iż w przypadku zmian skórnych wystających ponad powierzchnię skóry należy zachować ostrożność podczas golenia, aby nie podrażnić wyrośli co mogłoby nie tylko spowodować nasilenie lub wystąpienie dolegliwości bólowych oraz krwawienia, ale również skomplikować pracę lekarzom wykonującym zabieg i utrudnić postawienie pewnego rozpoznania przez patomorfologa.

Rodzaj znieczulenia

Wycięcie małej zmiany skórnej nie wymaga poddawania pacjenta znieczuleniu ogólnemu. Dzięki temu może być wykonywane w warunkach ambulatoryjnych, czyli bez konieczności pozostawania pacjenta w szpitali. Sam zabieg nie wiąże się z dużą bolesnością i z tego względu zupełnie wystarczające jest ostrzyknięcie okolicy poddawanej resekcji lekiem znieczulającym miejscowo. Najszersze zastosowanie znajduje tutaj lignokaina. Preparaty łączące różne substancje, jak na przykład lignokaina z noradrenaliną mogą wykazywać dodatkowe właściwości- w tym przypadku lignokaina uśmierza ból, natomiast noradrenalina ogranicza krwawienie, co nie tylko ułatwia pracę chirurgom, ale również ogranicza utratę krwi i jest korzystne dla pacjenta.

Jak przebiega zabieg?

W pierwszej kolejności, przed wycięciem małej zmiany skórnej do 1,5 cm należy dokładnie oczyścić okolice poddawaną zabiegowi. Jeśli znajduje się ona w obszarze owłosionej skóry głowy lub w innej części ciała pokrytej włosami- zwłaszcza w okolicach intymnych oraz dołów pachowych, gdzie owłosienie jest najgęstsze.

Następnie skórę należy odkazić. W tym celu korzysta się z takich preparatów jak np. roztwory jodyny lub bardzo uniwersalny octanisept. Kiedy powierzchnia ciała jest już czysta, ogolona i pozbawiona powierzchniowego biofilmu bakteryjnego można przystąpić do zabiegu.

Preparatem miejscowo znieczulającym ostrzykuje się skórę dookoła patologicznego tworu. Nie należy bać się wielokrotnych iniekcji- najczęściej lekarz przed wycięciem małej zmiany skórnej do 1,5 cm musi wykonać jedynie dwa wkłucia, dzięki ustawieniu igły pod odpowiednim kątem i równoczesnego wyprowadzania jej z tkanek ciała oraz stałego ucisku na tłok strzykawki powodującemu wprowadzanie leku. Po odczekaniu kilku minut, aż znieczulenie zacznie działać dokonuje się wycięcia zmiany skórnej przy pomocy skalpela chirurgicznego. Zawsze konieczne jest zachowanie tzw. marginesu zdrowych tkanek co w praktyce oznacza, iż usuwana jest nie tylko sama patologicznie zmieniona okolica, ale również pewien obszar zdrowej skóry. Dzięki temu minimalizuje się ryzyko pozostawienia chorych komórek w ciele pacjenta, co jest bardzo ważne zwłaszcza w przypadku małych zmian skórnych spowodowanych chorobą nowotworową.

Uzyskany w ten sposób preparat z tkanek pacjenta umieszczany jest w pojemniku ze specjalnym płynem konserwującym, a następnie odsyłany do badania w pracowni histopatologicznej, gdzie zostanie poddany ocenie przez specjalistów z zakresu patomorfologii. Udzielą oni odpowiedzi na pytania skąd wzięła się patologia i czy zdrowie pacjenta jest zagrożone. Na uzyskanie wyniku trzeba zazwyczaj czekać od kilku dni do nawet dwóch tygodni lub więcej, w zależności od rodzaju i dokładności analizy jakiej ma zostać poddany preparat.

Kiedy już mała zmiana skórna została wycięta pozostaje zbliżyć brzegi ran, aby skrócić czas gojenia i ograniczyć wielkość blizny. Wybór grubości nici oraz jej rodzaju (rozpuszczalna lub nie) należy do lekarza przeprowadzającego zabieg. Podobnie jak metoda szycia (istnieje kilka rodzajów szwów, które mogą dawać różne efekty kosmetyczne). W niektórych przypadkach zastosowanie znajdują klipsy lub specjalne plastry tzw. stripy, które pozwalają zbliżyć brzegi rany po wycięciu małej zmiany skórnej nie pozostawiając dodatkowych blizn po wkłuciach igły oraz niciach. Korzysta się z nich zwłaszcza w przypadku płytkich ubytków oraz podczas zabiegów wykonywanych na twarzy i na odsłoniętych częściach ciała.

Na koniec, tak zaopatrzoną ranę oczyszcza się z ewentualnych zabrudzeń i zabezpiecza przykrywając jałowym opatrunkiem.

Czas i przebieg rekonwalescencji

Czas i przebieg rekonwalescencji po wycięciu małej zmiany skórnej mogą być różne w zależności od:

• okolicy ciała w której mieściła się zmiana;
• głębokości penetracji tkanek wykonywanej celem wycięcia małej zmiany skórnej;
• dopływu krwi zapewnianego przez unaczynienie danej okolicy;
• indywidualnych zdolności regeneracyjnych skóry pacjenta;
• ogólnego stanu zdrowia organizmu;

W ranie po wycięciu małej zmiany skórnej procesy regeneracyjne rozpoczynają się wkrótce po zakończeniu zabiegu. Stan zapalny, który tworzący się wokół rany nie powinien być przyczyną niepoju, gdyż świadczy o mobilizacji sił organizmu. Zwiększone ukrwienie, które pacjenci obserwują jako zaczerwienienie i wzrost ucieplenia tkanek jest zjawiskiem korzystnym. Dzięki temu tkanki otrzymują lepszy dostęp do składników odżywczych. Sprzyja to mobilizacji komórek do intensywnych podziałów oraz produkcji substancji niezbędnych do zasklepienia rany. Jeśli podczas przeprowadzania zabiegu wycięcia małej zmiany skórnej zastosowano szwy niewchłanialne, istnieje konieczność ich usunięcia. Przeważnie jest to możliwe po około 7 do 10 dni od zabiegu.

Efekty po zabiegu

Wycięcie małej zmiany skórnej podejrzanej o pochodzenie nowotworowe daje możliwość postawienia pewnego rozpoznania lub wykluczenia choroby onkologicznej, a tym samym stanowi przeważnie najlepszy wybór diagnostyczny w takich przypadkach. Zabiegi wykonywane celem usunięcia szpecącej zmiany przynoszą zadowalające efekty kosmetyczne. Wyjątek stanowią procedury usuwania keloidów- czyli przerośniętych blizn. U pacjentów z tendencją do ich tworzenia rezultaty zabiegu wycięcia nawet małej zmiany skórnej mogą być różne, a zasadność ich wykonania należy poddać indywidualnej ocenie.

Zalecenia po zabiegu

Zawsze po zabiegu należy stosować się do zaleceń lekarza, które mogą być różne w zależności od okolicy ciała z której wycinana była mała zmiana skórna, a także od indywidualnych właściwości tkanek pacjenta, ukrwienia powierzchni ciała, tendencji do zakażeń lub ogólnej kondycji organizmu. Przeważnie zaleca się codzienne oczyszczanie okolicy rany i zmiany opatrunków na czyste. Należy unikać zabrudzeń oraz niepotrzebnego moczenia skóry w tym obszarze.

Jeśli wycięto małą zmianę skórną z miejsca ze względu na swą funkcję szczególnie narażonego na urazy (jak dłonie lub przedramiona), albo z okolicy fizjologicznych zgięć ciała (jak dół łokciowy, podkolanowy) warto jest ograniczyć aktywność i zachować ostrożność do czasu, aż brzegi ran się zasklepią, co pomoże uniknąć niepotrzebnego przedłużania czasu rekonwalescencji oraz zbędnych powikłań.

Warto również nie eksponować rany, a później blizny po wycięciu małej zmiany skórnej na działanie promieni słonecznych lub ultrafioletowych w solariach, gdyż może to sprzyjać powstawaniu brzydkich przebarwień, które później trudno jest usunąć.

Jak długo utrzymują się efekty po zabiegu?

W większości przypadków po wycięciu małej zmiany skórnej efekt miejscowy jest trwały. U osób z tendencją do tworzenia m.in. pieprzyków, plam soczewicowatych, włókniaków, czy rogowaceń kolejne niepokojące znamiona mogą pojawiać się w przyszłości w innych miejscach i być może również będą one wymagały usunięcia oraz poddania badaniu histopatologicznemu. Najmniej trwałe efekty uzyskuje się po wycięciu zmiany skórnej z powodu nadmiernego rogowacenia naskórka i tworzenia się bliznowców. Ze względu na traumatyzację i podrażnienie tkanek w bliźnie po zabiegu może dojść do nawrotu zmiany, a efekt końcowy może być niezadowalający. Z tego względu w przypadku keloidów zaleca się, aby unikać wycinania małych zmian lub odraczać wykonanie zabiegu w czasie zostawiając jako ostateczność, jeśli inne procedury lecznicze okażą się nieskuteczne.

Jak uniknąć powikłań po zabiegu?

Zabiegi wycinania małych zmian skórnych do 1,5 cm są procedurami stosunkowo bezpiecznymi i rzadko dochodzi do powstawania powikłań. Ze strony lekarza ważne jest, aby zadbał on o sterylność narzędzi wykorzystywanych podczas procedury, właściwą dezynfekcję powierzchni ciała pacjenta oraz zachowanie marginesu zdrowych tkanek wokół usuwanej zmiany. Częściej problemy pojawiają się po zabiegu i wynikają z zaniedbań chorego, niestosowania się do zaleceń lekarskich i złej pielęgnacji rany. Aby uniknąć powikłań należy skrzętnie słuchać wskazówek personelu medycznego, dbać o właściwą higienę- zwłaszcza w okolicy z której wycięto zmianę, unikać niepotrzebnego naprężania czy napinania skóry w tym miejscu i regularnie zmieniać opatrunki.

Możliwe powikłania po zabiegu

Powikłania w trakcie wycinania małej zmiany skórnej do 1,5 cm zdarzają się rzadko. Przeważnie zabieg jest bezpieczny, na jego wykonanie wystarcza kilkanaście minut, a pacjenci szybko wracają do zdrowia i są zadowoleni z efektów. Niepożądane zdarzenia, do których może dojść po wycięciu małej zmiany skórnej do 1,5 cm to najczęściej:

• zakażenie w miejscu rany;
• wytworzenie ropnia podskórnego;
• rozejście się brzegów ran;
• powstanie przerośniętej blizny- tzw. keloidu;
• przebarwienie skóry w okolicach blizny;
• w rzadkich przypadkach może dojść do rozsiewu patologicznych komórek , jeśli podczas wycinania małej zmiany skórnej podejrzanej o transformację nowotworową nie zostanie zachowany margines zdrowych tkanek.

Polecane zabiegi dodatkowe po zabiegu

W większości przypadków zabiegi dodatkowe po wycięciu małej zmiany skórnej nie są konieczne. Czasem dla uzyskania lepszego efektu kosmetycznego pacjenci sięgają po maści, kremy i żele zmiękczające i wybielające skórę, aby zminimalizować widoczność blizny. Warto zaznaczyć, że można je stosować na powierzchnię skóry dopiero po pełnym zagojeniu rany. W przypadku kiedy blizna po wycięciu małej zmiany skórnej zaczyna przerastać i tworzyć brzydkie zgrubienie na powierzchni ciała, warto skonsultować się z lekarzem przeprowadzającym zabieg. Może być konieczne zastosowanie dodatkowego leczenia m.in. w postaci ostrzykiwania preparatami glikokortykosteroidowymi co pomoże ograniczyć nadmierne podziały komórek i przeciwdziałać tworzeniu się keloidów.
U pacjentów u których na podstawie badania histopatologicznego wyciętych zmian skórnych uzyskano niepokojące wyniki dalsze postępowania i ewentualne zabiegi dodatkowe powinny być rozważone indywidualnie. Z całą pewnością takie sytuacje nie powinny być bagatelizowanie, a ponowne zgłoszenie się do lekarza z wynikiem analizy histopatologicznej jest bezwzględnie konieczne.

Wycięcie małej zmiany skórnej do 1,5 cm w ramach NFZ

Wycięcie małej zmiany skórnej podejrzanej o pochodzenie nowotworowe celem pobrania wycinka i oddania go do badania histopatologicznego odbywa się w ramach umowy z NFZ co oznacza, iż pacjent nie musi za te czynności płacić. Finansowanie pozostałych zabiegów wycięcia małych zmian skórnych może być różnie w zależności od istniejących wskazań zdrowotnych do ich przeprowadzenia.

Lek. Anna Kołodziejska