Lifting operacyjny twarzy i szyi

Historia facelifting sięga początku XX wieku. Niemiecki chirurg Eugene von Hollander uważany jest za pioniera faceliftingu. W 1901 roku wykonał operację polegającą na wycięciu 5 centymetrowych pasków skóry, podciągnięciu skóry do boków i zszyciu, tak aby ukryć bliznę wzdłuż linii włosów i w naturalnych zagięciach skóry. W 1969 roku Tord Skoog rozszerza operację faceliftingu o plastykę powięzi podskórnej. Stwierdza on, że po takiej modyfikacji dłużej utrzymuje się efekt pooperacyjny. W 1976 roku dla określenia powięzi podskórnej na twarzy wprowadzono nazwę SMAS (Superficial Musculo-aponeurotic System).

Korzyści liftingu operacyjnego twarzy i szyi

Korzyści wynikające z operacji facelifting:

• odmłodzenie wyglądu twarzy
• zwiększenie napięcia skóry
• wygładzenie zmarszczek
• największy efekt w porównaniu z innymi technikami odmładzania twarzy
• najdłużej utrzymujący się efekt pooperacyjny w porównaniu z innymi technikami odmładzania twarzy

Wskazania do liftingu operacyjnego twarzy i szyi

Należy zwrócić uwagę na dwa miejsca na naszej twarzy.

• Pierwszym miejscem jest dolna krawędź żuchwy. U osób młodych jest ona prosta lub lekko zaokrąglona. Na całej krawędzi żuchwy jest podobna ilość skóry. Z upływem lat tkanki na twarzy stają się wiotkie – wówczas przemieszczają się i marszczą. Na dolnej krawędzi żuchwy zauważalne są uwypuklenia luźnej skóry. Przez pacjentów często nazywane „chomikami”.
• Drugim miejscem jest granica pomiędzy policzkiem i ustami. Powyżej kącika ust widoczne są bruzdy (fałdy, zmarszczki) nosowo-wargowe. Poniżej kącika ust bruzdy (zmarszczki) marionetki. U osób młodych najczęściej są widoczne podczas uśmiechu. U osób starszych są głębokie i niezależne od mimiki twarzy.

Każdy z nas ma inną budowę skóry oraz prowadzi inny tryb życia, dlatego nie można wyznaczyć najlepszego wieku na lifting operacyjny twarzy. W przypadku wątpliwości należy skonsultować się ze specjalistą chirurgii plastycznej.

Przeciwwskazania do liftingu operacyjnego twarzy i szyi

Należy pamiętać, że operacja plastyki twarzy nie jest operacją ratującą życie i nie należy przeprowadzać jej za wszelką cenę. Jeżeli pacjent posiada dużą ilość innych chorób i małą wydolność fizyczną wówczas ryzyko operacji jest zbyt duże.
Pacjent zgłaszający się na operację nie powinien być w trakcie lub w krótkim czasie po infekcji układu oddechowego czy opryszczce. Na twarzy nie powinno być zmian trądzikowych. Pacjent z bliznowcami w innych okolicach ciała również nie jest dobrym kandydatem do operacji faceliftingu.

Przed zabiegiem liftingu operacyjnego twarzy i szyi

Przed operacją należy zgłosić się na konsultację z lekarzem operującym. Dobrze jest przygotować się do konsultacji. Warto spisać na kartce:

• inne choroby – aktualne i przebyte
• przebyte operacje
• zabiegi kosmetyczne i z zakresu medycyny estetycznej wykonywane na twarzy
  listę przyjmowanych leków (również tych bez recepty) łącznie z dawkowaniem. np. Piramil 2,5mg 1-0-1 (rano i wieczorem po jednej tabletce). Można również dostarczyć opakowania od przyjmowanych leków.

W trakcie tej konsultacji pacjent zostaje zbadany i zakwalifikowany do operacji. Zostaje przedstawiony plan i zakres operacji. Jeśli jest to konieczne lekarz zleca badania dodatkowe i ewentualne konsultacje. Jest to bardzo dobry czas na zadawanie pytań i zgłaszanie wątpliwości.
Konsultacja powinna odbyć się kilka dni do kilku tygodni przed operacją. Odstęp pomiędzy konsultacją i operacją jest korzystny, ponieważ w tym czasie pacjent „na spokojnie” może jeszcze raz wszystko przemyśleć, porozmawiać z rodziną lub znajomymi.
Warto zgłosić się do stomatologa. Wyleczyć zęby i usunąć kamień nazębny, ponieważ są to miejsca bytowania bakterii, które mogą doprowadzić do infekcji rany w okresie pooperacyjnym. Ryzyko przeniesienia takich bakterii jest niskie.

Zgłaszając się na operację:

• pacjent powinien dostarczyć wyniki badań zleconych podczas konsultacji. W niektórych klinikach badania wykonywane na miejscu, po zgłoszeniu się pacjenta na operację, jednak wydłuża to czas od przyjścia do operacji.

• pomiędzy ostatnim posiłkiem a operacją powinno upłynąć 6 godzin lub więcej. Najczęściej można zjeść lekki posiłek przed wyjściem z domu.
• rano należy zażyć leki przyjmowane na stałe (chyba, że lekarz podczas konsultacji zaleci inaczej)
• należy zgłosić się bez makijażu i kremów nałożonych na twarz lub zmyć makijaż po zgłoszeniu się do kliniki
• 2 tygodnie przed operacją unikać opalania się i solarium
• w przypadku mężczyzn należy ogolić się

Po przyjściu do kliniki:

• dobrze jest wziąć prysznic
• pamiętajmy, aby zdjąć biżuterię
• tuż przed operacją dobrze jest skorzystać z toalety

W dniu zgłoszenia się na operację odbywa się kolejna konsultacja lekarska. W trakcie konsultacji pacjent zostaje zbadany, szczegółowo omawiana jest operacja. Jest to bardzo dobry czas na zadawanie pytań. W trakcie tej konsultacji pacjent powinien podpisać zgodę na operację.

Rodzaj znieczulenia przy liftingu operacyjnego twarzy i szyi

Po zgłoszeniu się do kliniki na operację oprócz konsultacji z chirurgiem plastykiem należy przeprowadzić konsultację z lekarzem anestezjologiem (lekarz przeprowadzający znieczulenie). W trakcie tej konsultacji pacjent zostanie zbadany. Znieczulenie i okres po znieczuleniu zostanie omówiony. Jest to bardzo dobry czas na zadawanie pytań dotyczących znieczulenia. Pacjent powinien podpisać zgodę na znieczulenie.
Operacja może być wykonana w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym lub w analgosedacji.

Operacja wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym (narkoza). Oznacza to, że podczas operacji pacjent będzie spać i nie będzie świadomy tego co dzieje się wokół niego. Przez usta do tchawicy będzie wprowadzona plastikowa rurka (intubacja), przez którą będzie płynąć powietrze (mieszanina gazów oddechowych i anestetycznych). Rurka ta będzie połączona z maszyną (respirator), która będzie podawać odpowiednią ilość gazów do oddychania.

W trakcie trwania znieczulenia nad bezpieczeństwem pacjenta czuwa lekarz anestezjolog i pielęgniarka anestezjologiczna.

W trakcie trwania operacji (po wprowadzeniu w narkozę) chirurg plastyk dodatkowo podaje znieczulenie miejscowe. Polega to na wykonaniu kilku zastrzyków podskórnych w każdy policzek. Dzięki takiemu postępowaniu pacjent nie odczuwa silnego bólu po operacji i jest konieczne podawanie dużych ilości leków przeciwbólowych.

Operacja facelifting wykonana w analgosedacji. W trakcie tego znieczulenia pacjent nie jest intubowany – oddycha samodzielnie. Pacjent jest podsypiający, zdezorientowany i z reguły nie pamięta przebiegu operacji. W trakcie trwania operacji chirurg plastyk dodatkowo podaje znieczulenie miejscowe.

Jak wygląda zabieg liftingu operacyjnego twarzy i szyi

Cięcie rozpoczyna się powyżej ucha na skroni (we włosach), następnie pionowo w dół pomiędzy policzkiem i uchem (lekko wewnątrz ucha), następnie pod płatkiem ucha. Cięcie może być w tym miejscu zakończone, bywa przedłużone za uchem (na granicy ucha i głowy).

W tym miejscu łatwo można rozszerzyć zabieg o lifting szyi. Wówczas należy przedłużyć cięcie za uchem ku dołowi w kierunku karku (cięcie prowadzone jest we włosach).

Tak poprowadzone cięcia powodują, że blizny są niemal niewidoczne. U góry przykryte przez włosy, na środku w naturalnym zagięciu skóry na granicy ucha i policzka (lekko wewnątrz ucha), z tyłu za uchem, również w naturalnym zagięciu skóry.

Po wykonaniu cięcia, skóra policzanka jest odwarstwiana i unoszona. Preparując tkanki chirurg dba o hemostazę, czyli tamowanie krwawienia przez zamykanie naczyń krwionośnych. Małe naczynia krwionośne są zamykane przy pomocy diatermii lub pęsety bipolarnej (są to narzędzia, które przewodzą prąd elektryczny i miejscowo podnoszą temperaturę tkanek tamując krwawienie). Jeśli jest taka potrzeba większe naczynia są zamykana przez zawiązanie na nich nici (szwu chirurgicznego).

Następnie wykonuje się plastykę SMAS (powięź policzka - Superficial Muscular Aponeurotic System). Jest to cienka warstwa tkanek widoczna po uniesieniu skóry policzka. Pierwsze cięcie na SMAS wykonuje się w dół na granicy ucha i policzka. Drugie cięcie SMAS wykonuje od górnego bieguna pierwszego cięcia do przodu w kierunku nosa. Tak przecięty SMAS jest preparowany (odwarstwiany i unoszony). Preparowanie SMAS należy wykonywać ostrożnie, tak aby nie uszkodzić nerwu twarzowego. Duże wypreparowanie SMAS zapewnia większy efekt pooperacyjny, ale zwiększa ryzyko uszkodzenia nerwu twarzowego. Małe wypreparowanie SMAS zapewnia mniejszy efekt pooperacyjny, ale zmniejsza ryzyko uszkodzenia nerwu twarzowego. W związku z powyższym pacjent powinien poddać się operacji facelifting u specjalisty chirurgii plastycznej z dużym doświadczeniem. Następnie SMAS unosi się i napina w kierunku ucha i lekko do góry, zakładając podskórne szwy chirurgiczne. SMAS jest mniej rozciągliwy niż skóra i dłużej pozostaje napięty zapewniając oczekiwany efekt pooperacyjny.

Należy pamiętać, że jest to jedna z możliwości plastyki SMAS. Czasami SMAS jest nacięty tylko w jednym miejscu. Czasami jest zdwojony przez założenie kilku szwów chirurgicznych. Czasami na SMAS wykonywane są jedna lub dwie pętle ze szwu chirurgicznego. Rodzaj plastyki powinien być dobierany indywidualnie u każdego pacjenta w zależności od sytuacji śródoperacyjnej i doświadczenia chirurga.
Następnie uniesioną skórę napina się w kierunku ucha i lekko do góry. Nadmiar skóry zostaje odcięty. Skóra zostaje zszyta przy pomocy cienkich szwów chirurgicznych.

Zakładany jest dren. Dren jest to cienki (średnicy ok 0,5cm) plastikowy wężyk. Jego jeden koniec umieszczony jest pod skórą w miejscu operacji, na jego drugim końcu zamocowany jest pojemnik (butelka, strzykawka). Zadaniem drenu jest usuwanie krwi z rany. Służy on także do monitorowania krwawienia w okresie pooperacyjnym – jeżeli przez dren popłynęłaby duża ilość krwi – konieczna może być powtórna operacja w celu opanowania krwawienia.

Następnie operacji poddawana jest druga połowa twarzy.

Po zakończonej operacji zakłada się opatrunki. Głowa i twarz zostają zabandażowane (oczy, nos i usta pozostają bez bandażu). Bandaż zapewnia ucisk, dzięki któremu ryzyko krwawienia i krwiaka w okresie pooperacyjnym jest mniejsze.

Po zakończeniu operacji pacjent zostaje wybudzony ze znieczulenia i przetransportowany na salę pooperacyjną.

Operacja trwa od 2-5 godzin.

Czas i przebieg rekonwalescencji po liftingu operacyjnego twarzy i szyi:

Bezpośrednio po operacji (na sali pooperacyjnej) pacjent pozostaje pod nadzorem i otrzymuje leki przeciwbólowe. Nadzór pooperacyjny może różnić się w poszczególnych klinikach. Jest mniejszy po analgosedacji i większy po narkozie. Poniżej opisano przykładowy przebieg na sali pooperacyjnej.

Czynności życiowe najczęściej wyświetlane są na kardiomonitorze. Na klatce piersiowej przyklejone są elektrody, dzięki którym na monitorze widoczna jest czynność serca. Na ramieniu założony jest mankiet, okresowo napełniający się powietrzem, w celu zmierzenia ciśnienia tętniczego krwi. Na palcu założony jest pulsoksymetr mierzący saturację krwi (zawartość tlenu we krwi). Pacjent otrzymuje pilot, którym może wezwać personel. Na sali pooperacyjnej znajduje się pielęgniarka.

Na sali pooperacyjnej pacjent pozostaje od kilku do kilkunastu godzin.

Najczęściej następnego dnia rano pacjent zostaje przetransportowany na inną (zwykłą) salę i tam pozostaje do wypisu z kliniki. W pierwszym dniu można swobodnie się poruszać po klinice i zjeść lekkie posiłki. Pacjent jest kontrolowany przez lekarza i pielęgniarki. Otrzymuje leki przeciwbólowe. Opatrunek nie zawsze jest zmieniany w pierwszym dniu – zależy to od doświadczenia chirurga.

W drugim dniu zmieniany jest opatrunek. Pacjent może przejrzeć się w lustrze. Twarz najczęściej jest obrzęknięta. Siniaki i małe krwiaki w okolicy policzków są zjawiskiem normalnym. Ponownie zostaje założony opatrunek.

W trzecim dniu podczas zmiany opatrunku najczęściej usuwane są dreny (nie jest to bolesne). Dreny mogą być utrzymane dłużej w zależności od konkretnej sytuacji.

W klinice pacjent pozostaje od 3 do 5 dni. W kolejnych dniach sprawność pacjenta poprawia się. Wymaga on coraz mniejszej ilości leków przeciwbólowych.

W dniu wypisu pacjent otrzymuje zalecenia, instrukcje dotyczące dalszego postępowania, terminy kontroli.

Efekty liftingu operacyjnego twarzy i szyi

Efekty widoczne są bezpośrednio po operacji. Początkowo twarz jest obrzęknięta (przez 1-2 tygodnie). Ostateczny efekt widoczny jest po kilku miesiącach do pół roku.

Po operacji faceliftingu skóra jest napięta, niewidoczna jest wiotka skóra na dolnej krawędzi żuchwy. Fałdy nosowo-wargowe i bruzdy marionetki są zredukowane. Twarz ulega odmłodzeniu.

Twarz młoda ma kształt trójkątna podstawą skierowaną do góry. Twarz stara ma kształt trójkąta podstawą skierowaną do dołu. Operacja faceliftingu polega między innymi na przemieszczeniu tkanek z dołu do góry dzięki czemu twarz zyskuje młodszy wygląd.

Zalecenia po zabiegu liftingu operacyjnego twarzy i szyi

Zalecenia dawane przez chirurgów plastyków różnią się i zależą od zakresu operacji, przebiegu operacji, przebiegu okresu pooperacyjnego i doświadczenia operatora. Zaleceń należy przestrzegać i nie wykonywać ich modyfikacji bez kontaktu z kliniką.
Przykładowe zalecenia:

• na kontrolę do kliniki zgłosić się ok 5-7 dni od operacji w celu usunięcia szwów
• nie nakładać makijażu w okolicę blizn przez 1 tydzień
• miejsce operowane przemywać pod prysznicem delikatnym mydłem (unikać kąpieli w wannie)
• przez 1 tydzień unikać schylania się
• po pracy można wrócić po kilku dniach
• zakaz wysiłku fizycznego przez 3 tygodnie
• natłuszczanie skóry
• maści na blizny można stosować tydzień po zdjęciu szwów
• przez 6 tygodni unikać sauny, opalania się i solarium
• unikać przebywania na mrozie – może to spowodować przebarwienia blizny
• obrzęk i siniaki mijają po 1-2 tygodniach
• w sytuacjach wątpliwych skontaktować się z kliniką

Jak długo utrzymują się efekty liftingu operacyjnego twarzy?

Czas utrzymywania się efektu zależy od bardzo wielu czynników. Z całą pewnością utrzymuje się on najdłużej w porównaniu z innymi zabiegami liftingującymi. Można przyjąć, że efekt ten utrzymuje się przez 10 lat.

Jak uniknąć powikłań po liftingu operacyjnym twarzy i szyi?

Całkowite uniknięcie powikłań (u wszystkich pacjentów) nie jest możliwe. W żargonie chirurgów istnieje powiedzenie, że powikłań nie ma tylko ten, który nie operuje. Ważne jest, aby w takiej sytuacji lekarz otoczył pacjenta szczególną opieką.

Z punktu widzenia pacjenta, aby uniknąć powikłań należy przestrzegać 2 podstawowych zasad:

1. Powiedzieć wszystko na temat swojego zdrowia przed operacją;
2. Przestrzegać zaleceń po operacji.

Należy mieć zaufanie do lekarza wykonującego operację (pacjenci ufający lekarzowi częściej przestrzegają zaleceń w porównaniu do nieufnych).

Należy zgłaszać się na wyznaczone kontrole.

Należy utrzymywać stabilną masę ciała.

Ważne jest, aby nie wykonywać modyfikacji zaleceń bez kontaktu z kliniką. Pacjent w okresie pooperacyjnym nie powinien kontrolować się i leczyć w różnych klinikach ponieważ może to spowodować dezinformację.

W sytuacjach wątpliwych należy skontaktować się z kliniką.

Możliwe powikłania

W trakcie każdej operacji powikłania są możliwe. Zdarzają się one rzadko, warto zapytać lekarza przeprowadzającego operację, na jakie powikłana jesteśmy narażeni bardziej, a na które mniej.

Możliwe powikłania w związku z operacją fecelifting: krwiak, krwotok, uszkodzenie nerwu twarzowego, obrzęk, zasinienie, infekcja rany, opóźnione gojenie rany, martwica skóry, ból, przebarwienia na skórze, wypadanie włosów w okolicy blizny, asymetria, blizny przerosłe lub bliznowce, depresja, nierówności na skórze, krótkotrwały efekt pooperacyjny, konieczność operacji korekcyjnej.

Należy pamiętać, że nie jest możliwe przewidzenie i wymienienie wszystkich możliwych powikłań.

Polecane zabiegi dodatkowe

W większości przypadków zaleca się rozszerzanie operacji o lifting szyi, ponieważ wiotkość szyj najczęściej współistnieje z wiotkością twarzy. Rozszerzenie operacji o lifting szyi nie jest trudne i niewiele (lub w ogóle) wydłuża okres rekonwalescencji.

Operację facelifting można rozszerzyć również o plastykę powiek dolnych i / lub plastykę powiek górnych.

W późniejszym okresie można wykonać lifting czoła.

Zabiegi poprawiające jakość i konsystencję skóry np. osocze bogatopłytkowe (Regeneris).

Wypełniacze na bazie kwasu hialuronowego np. wypełnienie ust.

Zabieg liftingu operacyjnego twarzy i szyi w ramach NFZ

Operacja facelifiting, tak jak wszystkie inne operacje i zabiegi estetyczne nie są refundowane przez NFZ.

Autor: dr n. med. Norbert Czapla

Źródło: A History of Plastic Surgery; 2007; Santoni-Rugiu, Paolo, Sykes, Philip J.,  esthetic Plastic Surgery; 2009; Sherrell J. Aston, Douglas S. Steinbrech, Jennifer L. Walden,  Grabb and Smith's Plastic Surgery; 2013; Charles HM Thorne, Geoffrey C. Gurtner, Kevin Chung, Arun Gosain, Babak Mehrara, Peter Rubin and Scott L. Spear