Liposukcja brzucha

Liposukcja polega na usunięciu tkanki tłuszczowej z miejsc jej nadmiernego gromadzenia. Pozwala wymodelować sylwetkę poprzez zredukowanie podskórnej tkanki tłuszczowej. Najczęściej wykonywana jest w okolicach bioder, ud i brzucha.

Charakterystyka zabiegu liposukcji

Pierwszy zabieg liposukcji został opisany przez francuskiego lekarza Dujarrier w 1920, był on wykonany przy użyciu łyżeczki do oczyszczania macicy i skończył się źle z powodu uszkodzenia tętnicy udowej. W latach siedemdziesiątych XX wieku Yves-Gerard Illouz wykonał zabieg przy pomocy tępo zakończonej sondy i podciśnienia. Swoje dokonania opublikował w 1982 roku. W 1987 roku Klein przed usuwaniem tkanki tłuszczowej nastrzykiwał ją roztworem soli fizjologicznej, adrenaliny, lidokainy i wodorowęglanu sodu. W latach dziewięćdziesiątych liposukcja staje się bezpieczną i powszechnie wykonywaną procedurą. W 2006 roku liposukcja była najczęściej wykonywanym zabiegiem chirurgii plastycznej, według Amerykańskiego Towarzystwa Estetycznej Chirurgii Plastycznej.

Korzyści zabiegu liposukcji

• zabieg stosowany jest przede wszystkim w celu wymodelowania sylwetki,
• zmniejszenie obwodu ciała w miejscu przeprowadzenia zabiegu,
• zmniejszenie ilości tłuszczu na brzuchu,
• korekta nierówności na skórze spowodowanych miejscowym nagromadzaniem tłuszczu (w małym zakresie).

Wskazania do zabiegu liposukcji

Najlepszymi kandydatami do liposukcji są pacjenci posiadający nagromadzenie tkanki tłuszczowej jedynie w niektórych miejscach oraz prawidłową lub zbliżoną do prawidłowej masę ciała. U takich osób można osiągnąć najbardziej spektakularne wyniki. Powszechne jest stwierdzenie, że liposukcja nie może być stosowana jako metoda redukcji masy ciała. Niemniej jednak dla wielu osób liposukcja jest bardzo dobrą motywacją do schudnięcia przed zabiegiem oraz do dbania o sylwetkę po zabiegu.

U kobiet liposukcja najczęściej wykonywana jest w okolicy bioder, pośladków i ud. Jest to spowodowane typową sylwetką gynoidalną (kształt gruszki), w której nagromadzenie tkanki tłuszczowej występuje w wyżej wymienionych okolicach.

U mężczyzn liposukcja częściej wykonywana jest na brzuchu. Powodowane jest to sylwetką androidalną, w której nagromadzenie tkanki tłuszczowej występuje w okolicy brzucha.

Zabieg ten jest również wykonywany w wielu innych miejscach, na przykład dla podkreślenia tali, dla wysmuklenia przyśrodkowej części kolan, redukcji tłuszczu na ramionach, na szyi/brodzie (do redukcji tak zwanego drugiego podbródka). Liposukcja jest także wykorzystywana w przypadku nadmiernie rozwiniętych piersi u mężczyzn (ginekomastia).

Należy pamiętać, że liposukcja nie zastąpi prawidłowego odżywiania się i regularnej aktywności fizycznej. Co więcej zdrowa dieta i ruch są niezbędne do utrzymania prawidłowej sylwetki.

Większość badaczy jest zgodnych co do tego, że liposukcja nie poprawia wydolności ani kondycji fizycznej, nie zmniejsza ryzyka chorób serca i naczyń krwionośnych związanych z otyłością, nie poprawia poziomu cukru ani cholesterolu we krwi.

Przeciwwskazania do zabiegu liposukcji

Liposukcja nie jest zabiegiem leczniczym ani ratującym życie i nie należy przeprowadzać jej za wszelką cenę. Jeżeli pacjent posiada dużą ilość chorób i małą wydolność fizyczną, wówczas ryzyko operacji jest zbyt duże.

Pacjent zgłaszający się na zabieg liposukcji nie powinien:

• być w trakcie lub w krótkim czasie po infekcji układu oddechowego,
• być w trakcie lub w krótkim czasie po opryszczce,
• mieć miejscowego zakażenie bakteryjnego lub grzybiczego skóry,
• stosować liposukcji zamiast odchudzania.

Pacjenci posiadający choroby przewlekłe zwiększające ryzyko zabiegu mogą być zdyskwalifikowani lub poproszeni o wykonanie dodatkowej konsultacji i przygotowania u specjalisty z danej dziedziny.

Należy zachować ostrożność u pacjentów posiadających blizny w okolicy, która ma zostać poddana liposukcji.

W przypadku przepukliny w pierwszej kolejności powinno wykonać się plastykę przepukliny, a dopiero później liposukcję danej okolicy ciała, ponieważ istnieje ryzyko uszkodzenia zawartości worka przepuklinowego.

Nie należy wykonywać liposukcji zamiast plastyki danej okolicy ciała. W niektórych sytuacjach plastyka przyniesie lepszy rezultat niż liposukcja. Możliwe jest połączenie obu technik.

Przed zabiegiem liposukcji

Przed operacją należy zgłosić się na konsultację z lekarzem wykonującym zabieg liposukcji. Dobrze jest przygotować się do konsultacji. Warto spisać na kartce:

• aktualne i przebyte choroby,
• przebyte operacje,
• zabiegi kosmetyczne i z zakresu medycyny estetycznej wykonywane w danym regionie ciała,
• listę przyjmowanych leków (również tych bez recepty) łącznie z dawkowaniem, np. Piramil 2,5 mg 1-0-1 (rano i wieczorem po jednej tabletce). Można również dostarczyć opakowania od przyjmowanych leków.

W trakcie tej konsultacji pacjent zostaje zbadany i zakwalifikowany do zabiegu. Zostaje przedstawiony plan i zakres liposukcji. Jeśli jest to konieczne, lekarz zleca badania dodatkowe i ewentualne konsultacje. Jest to bardzo dobry czas na zadawanie pytań i zgłaszanie wątpliwości.

Konsultacja z lekarzem wykonującym zabieg powinna odbyć się od kilku dni do kilku tygodni przed zabiegiem. Odstęp pomiędzy konsultacją a zabiegiem jest korzystny, ponieważ w tym czasie pacjent „na spokojnie” może jeszcze raz wszystko przemyśleć, porozmawiać z rodziną lub znajomymi.

Przed liposukcją należy ustabilizować masę ciała. Pacjent nie powinien być w trakcie odchudzania lub w krótkim czasie po odchudzaniu.

Powinno się ograniczyć lub zaprzestać palenia papierosów.

Przed zgłoszeniem się na liposukcję:

• pacjent powinien dostarczyć wyniki badań zleconych podczas konsultacji. W niektórych klinikach badania wykonywane na miejscu po zgłoszeniu się pacjenta do kliniki, jednak wydłuża to czas od przyjścia do zabiegu.
• pomiędzy ostatnim posiłkiem a operacją powinno upłynąć 6 godzin lub więcej. Najczęściej można zjeść lekki posiłek przed wyjściem z domu. Dotyczy to szczególnie znieczulenia ogólnego (narkozy),
• rano należy zażyć leki przyjmowane na stałe (chyba że lekarz podczas konsultacji zaleci inaczej),
• należy zgłosić się bez nałożonego kremu lub balsamu na okolicę, która ma być poddana zabiegowi lub zmyć go po zgłoszeniu się do kliniki,
• przez 2 tygodnie przed operacją unikać opalania się i solarium,
• dobrze jest usunąć owłosienie z danej okolicy (golenie żyletką nie jest wskazane, ponieważ uszkadza naskórek, lepiej zastosować krem do depilacji, depilację klasyczną wykonać odpowiednio wcześniej, tak aby uniknąć podrażnień).

Po przyjściu do kliniki:

• dobrze jest wziąć prysznic,
• zdjąć biżuterię,
• tuż przed operacją dobrze jest skorzystać z toalety.

W dniu zgłoszenia się na operację odbywa się kolejna konsultacja lekarska. W trakcie konsultacji pacjent zostaje zbadany, szczegółowo omawiany jest zabieg. Na ciele pacjenta markerem zaznaczane są obszary, które będą poddane liposukcji. Pacjent powinien zgłosić lekarzowi obszary, na wymodelowaniu których najbardziej mu zależy. Wykonywana jest dokumentacja fotograficzna. Jest to bardzo dobry czas na zadawanie pytań. W trakcie tej konsultacji pacjent powinien podpisać zgodę na zabieg liposukcji.

Rodzaj znieczulenia przy zabiegu liposukcji

Po zgłoszeniu się do kliniki na zabieg liposukcji oprócz konsultacji z chirurgiem plastykiem należy przeprowadzić konsultację z lekarzem anestezjologiem (lekarz przeprowadzający znieczulenie). W trakcie tej konsultacji pacjent zostanie zbadany. Znieczulenie i okres po znieczuleniu zostaną omówione. Jest to bardzo dobry czas na zadawanie pytań dotyczących znieczulenia. Pacjent powinien podpisać zgodę na znieczulenie. Jeśli zabieg wykonywany będzie w znieczuleniu miejscowym, konsultacja z anestezjologiem może nie być konieczna.

Operacja może być wykonana w:

• znieczuleniu ogólnym dotchawiczym (narkoza),
• znieczuleniu przewodowym (podpajęczynówkowym – zastrzyk w kręgosłup),
• analgosedacji połączonej ze znieczuleniem miejscowym,
• tylko znieczuleniu miejscowym.

Rodzaj znieczulenia zależy przede wszystkim od rozległości zabiegu i doświadczenia zespołu pracującego w klinice. Najczęściej stosowanymi znieczuleniami są narkoza lub znieczulenie podpajęczynówkowe.

Zabieg wykonywany w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym (narkoza) - podczas zabiegu pacjent będzie spać i nie będzie świadomy tego, co dzieje się wokół niego. Przez usta do tchawicy będzie wprowadzona plastikowa rurka (intubacja), przez którą będzie płynąć powietrze (mieszanina gazów oddechowych i anestetycznych). Rurka ta będzie połączona z maszyną (respiratorem), która będzie podawać odpowiednią ilość gazów do oddychania. W trakcie trwania znieczulenia nad bezpieczeństwem pacjenta czuwa lekarz anestezjolog i pielęgniarka anestezjologiczna.

Zabieg przeprowadzany w znieczuleniu podpajęczynówkowym (zastrzyk w kręgosłup) - przed operacją anestezjolog poprosi, aby pacjent usiadł na stole operacyjnym z głową mocno pochyloną do przodu lub położył się na boku z kolanami przygiętymi do klatki piersiowej. W kręgosłup lędźwiowy zostanie wprowadzona igła i podany lek. Znieczulenie podpajęczynówkowe obejmuje partie ciała poniżej pępka, chociaż można tak poprowadzić znieczulenie, aby obejmowało również nadbrzusze. W trakcie zabiegu pacjent jest świadomy, oddycha samodzielnie i pamięta przebieg zabiegu. Można poprosić anestezjologa podanie dodatkowego leku, tak aby spać i nie pamiętać zabiegu.

Zabieg liposukcji wykonany w analgosedacji z dodatkiem znieczulenia miejscowego - pacjent nie jest intubowany – oddycha samodzielnie. Pacjent jest podsypiający, zdezorientowany i z reguły nie pamięta przebiegu operacji. W trakcie zabiegu chirurg nasącza tkankę tłuszczową płynem, który ułatwia późniejsze odsysanie tłuszczu i zmniejsza krwawienie. Można do tego płynu dodać lek miejscowo znieczulający.

Jak wygląda zabieg liposukcji

Po wykonaniu znieczulenia (ogólne, podpajęczynówkowe, analgosedacja) przez anestezjologa, skóra pacjenta jest dezynfekowana. Chirurg nasącza gazik w płynie do dezynfekcji i pociera skórę w miejscu, gdzie będzie wykonywać zabieg (pole operacyjne). Najczęściej czynność ta powtarzana jest trzykrotnie. Następnie wokół pola operacyjnego układane są sterylne prześcieradła operacyjne.

Chirurg wykonuje małe (ok 4-5 mm) nacięcia na skórze. Nacięcia te znajdują się na brzegach okolic, które mają być poddane liposukcji. W poszczególnych klinikach lokalizacja nacięć może się różnić, z pewnością powinny być one w miejscach mniej widocznych, ale zapewniających dobry dostęp do odsysanej tkanki tłuszczowej. Ilość nacięć dla jednej okolicy wynosi 2-3. Blizny po nacięciach z reguły nie są widoczne.

Następnie przez nacięcia skóry wprowadzana jest sonda do nastrzyknięcia tkanki tłuszczowej. Sonda to cienka metalowa rurka o średnicy ok. 2 – 3 mm i długości ok 20 cm. Po bokach sondy znajdują się otwory, przez które podawany jest płyn do tkanki tłuszczowej.

Skład płynu jest różny w poszczególnych klinikach. Najczęściej zawiera on 0,9% roztwór chlorku sodu (sól fizjologiczną) i adrenalinę. Może zawierać również inne substancje takie jak lignokaina i wodorowęglan sodu. Ilość podawanego płynu do nastrzyknięcia, zależnie od stosowanej techniki, wynosi 0,5 – 3 ml na 1 ml aspiratu uzyskanego podczas odsysania. Celem soli fizjologicznej jest nawodnienie tkanki tłuszczowej, co ułatwia jej późniejsze odsysanie. Celem adrenaliny jest obkurczenie naczyń krwionośnych, co ogranicza krwawienie. Celem lignokainy jest zmniejszenie bólu w okresie pooperacyjnym. Lignokaina działa przez 1 – 4 godziny, więc jeśli zabieg wykonywany jest w znieczuleniu podpajęczynówkowym lub ogólnym, można zrezygnować z jej podania, ponieważ działanie znieczulenia jest wystarczające.

Po nastrzyknięciu tkanki tłuszczowej należy odczekać kilka minut, aby adrenalina zaczęła działać. W tym czasie można nastrzykiwać inną okolicę.

Następnie przez nacięcia na skórze chirurg wprowadza sondę do odsysania. Chirurg energicznie porusza sondą w przód i w tył, tak aby dotrzeć do każdego miejsca w zaznaczonej okolicy. Ma to na celu rozbicie tkanki tłuszczowej, co ułatwi jej późniejsze odessanie. Sonda połączona jest gumowym wężem ze ssakiem wytwarzającym podciśnienie. Podciśnienie powoduje odessanie tkanki tłuszczowej.

Istnieje wiele typów sond do liposukcji, w związku z tym istnieje wiele typów liposukcji. Ciężko jednoznacznie stwierdzić, który typ jest najlepszy- ważne, aby chirurg posiadał doświadczenie w używaniu danego typu sondy.

Liposukcja ssąca (SAL) – sonda sama w sobie nie wytwarza energii, tkanka tłuszczowa rozbijana jest podczas ruchów wykonywanych przez chirurga.

Wibracyjna liposukcja (PAL) – sonda wykonuje niewielkie ruchy w zakresie kilku milimetrów. Mogą być to ruchy okrężne, na boki, w przód i w tył. Ułatwia to rozbijanie tkanki tłuszczowej.

Liposukcja wspomagana laserem (LAL) – energia lasera pomaga rozbijać tkankę tłuszczową.

Liposukcja z USG (UAL) – energia z fal ultradźwiękowych pomaga rozbijać tkankę tłuszczową.

Inne technik liposukcji są rzadziej stosowane, jest ich dużo. Kryterium wyboru techniki powinno być doświadczenie chirurga.

Odsysanie prowadzone jest tak długo, aby osiągnąć zmniejszenie grubości i napięcia tkanek w danej okolicy. Ilość odessanego tłuszczu powinna być symetryczna w odpowiednich okolicach ciała. Jeśli przed zabiegiem ciało pacjenta było niesymetryczne (tj. jeśli po jednej stronie było więcej tkanki tłuszczowej niż po drugiej), należy to uwzględnić podczas liposukcji i odessać więcej z danej strony.

Po zakończeniu odsysania postępowanie z nacięciami na skórze może być różne w poszczególnych klinikach. Mogą one być zszyte cienką nicią, mogą być sklejone specjalnym plastrem (Steri-Strip), mogą być pozostawione bez szycia na jedną dobę. Następnie na nacięcia zakładane są małe opatrunki.

Po zakończeniu zabiegu pacjent ubierany jest w odzież uciskową, która zmniejsza ryzyko krwawienia i zakrzepicy po zabiegu, wygładza nierówności i modeluje sylwetkę.

Zabieg trwa od jednej do kilku godzin.

Po zakończonym zabiegu pacjent zostaje przetransportowany na salę pooperacyjną (szczególnie, jeśli zabieg wykonywany był w znieczuleniu ogólnym).

Czas i przebieg rekonwalescencji po zabiegu liposukcji

Bezpośrednio po zabiegu liposukcji (na sali pooperacyjnej) pacjent pozostaje pod nadzorem i otrzymuje leki przeciwbólowe. Nadzór pooperacyjny może różnić się w poszczególnych klinikach. Jest mniejszy po analgosedacji i znieczuleniu podpajęczynówkowym i większy po narkozie. Poniżej opisano przykładowy przebieg na sali pooperacyjnej.

Parametry życiowe najczęściej wyświetlane są na kardiomonitorze. Na klatce piersiowej przyklejone są elektrody, dzięki którym na monitorze widoczna jest czynność serca. Na ramieniu założony jest mankiet, okresowo napełniający się powietrzem w celu zmierzenia ciśnienia tętniczego krwi. Na palcu założony jest pulsoksymetr mierzący saturację krwi (zawartość tlenu we krwi). Pacjent otrzymuje pilot, którym może wezwać personel. Na sali pooperacyjnej znajduje się pielęgniarka.

Na sali pooperacyjnej pacjent pozostaje od kilku do kilkunastu godzin.

Jeśli zakres zabiegu był niewielki, możliwy jest wypis tego samego dnia.

Najczęściej następnego dnia rano pacjent zostaje przetransportowany na inną (zwykłą) salę i tam pozostaje do wypisu z kliniki. W pierwszym dniu można swobodnie się poruszać po klinice i zjeść lekkie posiłki. Pacjent otrzymuje leki przeciwbólowe. Zmieniany jest opatrunek. Pacjent może przejrzeć się w lustrze. Ciało jest obrzęknięte, mogą być widoczne sińce lub niewielkie krwiaki,które są zjawiskiem normalnym. Ponownie zostaje założony opatrunek i odzież uciskowa. W zależności od rozległości zabiegu możliwy jest wypis z kliniki w następny dzień po operacji.

Jeśli liposukcji poddanych było wiele okolic ciała, pacjent pozostaje jeszcze 1 – 2 dni w klinice. Wymaga podawania coraz mniejszej ilości leków przeciwbólowych. Sprawność ruchowa poprawia się. Codziennie są zmieniane opatrunki. Maksymalny obrzęk możliwy jest w 3 – 5 dni od zabiegu.

W dniu wypisu pacjent otrzymuje zalecenia i instrukcje dotyczące dalszego postępowania oraz terminy kontroli.

W drugim tygodniu od zabiegu sińce ustępują.

Po 4 – 6 tygodniach obrzęk ustępuje.

Efekty zabiegu liposukcji

Efekty po zabiegu nie są w pełni widoczne od razu. Pierwsze rezultaty widoczne są po 3-4 tygodniach- jest to ok. 1/4 efektu końcowego. Po 6-7 tygodniach widoczna jest ok. 1/2 efektu końcowego. 95% efektu końcowego widoczne jest po 3 miesiącach. Ostateczny efekt po 6 miesiącach.

Efektami zabiegu są wymodelowanie, wyszczuplenie, zmniejszenie obwodu danej okolicy ciała.

Dla uzyskania pożądanego efektu należy prowadzić zdrowy tryb życia i ustabilizować masę ciała.

Zalecenia po zabiegu liposukcji

Zalecenia dawane przez chirurgów różnią się i zależą od zakresu zabiegu, przebiegu zabiegu, przebiegu okresu po zabiegu i doświadczenia operatora. Zaleceń należy przestrzegać i nie wykonywać ich modyfikacji bez kontaktu z kliniką.

Przykładowe zalecenia:

• odzież uciskową otrzymaną po zabiegu należy nosić przez 3 – 4 tygodnie przez całą dobę,
• można zdjąć odzież uciskową na czas krótkiego prysznicu,
• po prysznicu skórę natłuścić kremem lub balsamem,
• odzież uciskową należy regularnie prać, dlatego warto posiadać dwa komplety,
• po 3 – 4 tygodniach odzież uciskową nosić 12 godzin na dobę (np. w nocy),
• tabletki przeciwbólowe mogą być potrzebne przez kilka dni po zabiegu,
• szwy usunąć 7 dni od zabiegu, zgłaszając się na kontrolę,
• wykonywać masaże limfatyczne, przez wskazanego fizjoterapeutę co 1 – 2 dni przez 2 – 4 tygodnie (zmniejszają obrzęk, ułatwiają kształtowanie sylwetki),
• do pracy można wrócić po kilku dniach, zalecany jest ruch bez wysiłku,
• do sportu można wrócić po 4 – 6 tygodniach,
• przez 6 tygodni zrezygnować z sauny i solarium,
• w sytuacjach wątpliwych skontaktować się z kliniką.

Jak długo utrzymują się efekty danej okolicy ciała liposukcji?

Efekt po zabiegu jest trwały przy zachowaniu zdrowego stylu życia (dieta i wysiłek fizyczny). W przypadku zwiększenia masy ciała mogą być potrzebne kolejne zabiegi liposukcji.

W miejscach poddawanych liposukcji tworzy się „podskórna blizna”, która nie jest widoczna; odessana jest również część komórek tłuszczowych. W związku z tym w przypadku dużego zwiększenia masy ciała w pierwszej kolejności tłuszcz może się gromadzić w okolicach niepoddanych liposukcji.

Jak uniknąć powikłań po zabiegu liposukcji

Całkowite uniknięcie powikłań (u wszystkich pacjentów) nie jest możliwe. Ważne jest, aby w takiej sytuacji lekarz otoczył pacjenta szczególną opieką.

Z punktu widzenia pacjenta, aby uniknąć powikłań należy przestrzegać 2 podstawowych zasad:

1. Powiedzieć wszystko na temat swojego zdrowia przed operacją.
2. Przestrzegać zaleceń po operacji.

Należy zaprzestać palenia papierosów.
Należy zgłaszać się na wyznaczone kontrole.
Należy utrzymywać stabilną masę ciała.
Należy wykonywać regularną aktywność fizyczną.
Nie stosować liposukcji zamiast odchudzania.
Nie wykonywać liposukcji w sytuacji, w której należy wykonać operacyjną plastykę danej okolicy.
Ważne jest, aby nie wykonywać modyfikacji zaleceń bez kontaktu z kliniką.

Możliwe powikłania po zabiegu liposukcji

W trakcie każdego zabiegu i operacji powikłania są możliwe. Zdarzają się one rzadko, warto zapytać lekarza przeprowadzającego zabieg, na jakie powikłana jesteśmy narażeni bardziej, a na które mniej.

Możliwe powikłania w związku z liposukcją to: zatorowość naczyń, krwiaki, krwotoki, infekcje miejsca poddawanego zabiegowi, opóźnione gojenie ran, przerosłe blizny i bliznowce, miejscowa martwica skóry, przebarwienia skóry, nierówności miejsca poddawanego liposukcji, wiotka skóra, konieczność kolejnego zabiegu.

Należy pamiętać, że nie jest możliwe przewidzenie i wymienienie wszystkich możliwych powikłań.

Polecane zabiegi dodatkowe

Często dobrze jest wykonać liposukcje z jednoczesną operacyjną plastyką danej okolicy. Szczególnie podczas ginekomastia gruczołowa, ginekomastia tłuszczowa , abdominoplastyka. 

Zalecane są masaże limfatyczne po zabiegu liposukcji.

Zabieg liposukcji w ramach NFZ

Zabiegi odsysania tłuszczu, tak jak wszystkie inne operacje i zabiegi estetyczne, nie są refundowane przez NFZ.

Autor: dr n. med. Norbert Czapla

Bibliografia:

• Aesthetic Plastic Surgery; 2009; Sherrell J. Aston, Douglas S. Steinbrech, Jennifer L. Walden
  
• Essentials of Plastic Surgery, 2014, Jeffrey E. Janis,
  
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Liposukcja