Septoplastyka (korekcja przegrody nosowej)

Septoplastyka jest zabiegiem, którego celem jest korekcja przegrody nosa. Wykonywana jest w przypadku ograniczonej drożności nosa, nawracających zapaleniach zatok przynosowych i/lub dróg łzowych czy też w przypadku trudności w oddychaniu przez nos, spowodowanych skrzywieniem przegrody nosa. Jest zabiegiem często wykonywanym, lecz obarczonym możliwością wystąpienia przeróżnych powikłań jak większość procedur medycznych. Do powikłań tych zaliczamy między innymi: krwawienia, zakażenie w obrębie rany i tkanek ją otaczających, zaburzenia powonienia czy też zrosty wewnątrznosowe.

Septoplastyka (korekcja przegrody nosowej)- charakterystyka

Jama nosowa jest podzielona przez przegrodę nosową na dwie części, które nie zawsze są symetryczne. W każdej z nich wyróżniamy przedsionek nosa oraz właściwą jamę nosową. Przedsionek nosa wyścielony jest naskórkiem zawierającym włosy i gruczoły łojowe. Na granicy przedsionka i jamy nosowej znajduje się wewnętrzna zastawka nosa zwana progiem nosa. Jest to w prawidłowych warunkach najwęższy punkt w przekroju całej jamy nosowej. Jama nosowa ciągnie się od zastawki wewnętrznej nosa do nozdrzy tylnych. Przegroda nosa zawiera składową błoniastą stanowiącą część ruchomą przegrody nosa, składową chrzęstną zbudowaną z chrząstki przegrody nosa oraz dwie składowe kostne.

Chrzęstna część przegrody nosa jest strukturą podporową nosa chrzęstnego i tkanek miękkich otaczających. W przypadku występowania skrzywienia przegrody pojawiają się konsekwencje czynnościowe głównie w obrębie występowania naturalnych przewężeń tj. w przedsionku nosa oraz na poziomie zastawki nosa.

Niewielu ludzi ma idealnie pionową, prostą przegrodę. Obecność skrzywienia przegrody nosowej jest bardzo częstym zjawiskiem, jednak nie zawsze przegroda wymaga korekcji. Do czasu, gdy nie występują powikłania skrzywienia w postaci m.in. zaburzeń oddychania przez nos, korekcja nie jest konieczna. Skrzywienie może być wada wrodzoną z powodu zaburzeń wzrostu chrząstki oraz kości przegrody, skutkiem urazu w wyniku złamania kości twarzoczaszki lub rezultatem choroby.

Septoplastyka (korekcja przegrody nosowej)- korzyści

Septoplastyka ma wiele korzyści. Dla każdego w zależności od wskazań najważniejszą korzyścią będzie co innego. Dla jednych ważnym będzie, że przegroda nosa ustawiona jest w linii pośrodkowej ciała, dla innych przywrócenie drożności nosa oraz poprawa wentylacji jamy nosowej i zatok przynosowych. Kolejną korzyścią, którą należy wymienić jest ustąpienie w wyniku zabiegu po okresie rekonwalescencji obecnych wcześniej u pacjenta objawów m.in. takich jak zaburzenia powonienia, nawracające zapalenia zatok i/lub dróg łzowych.

Wskazania do wykonania zabiegu

Korekcję przegrody nosa wykonujemy najczęściej w przypadku :

• upośledzonej drożności nosa wynikającej ze skrzywienia bądź innych nieprawidłowości w obrębie przegrody nosa
• złamania przegrody nosa
• trudności w oddychaniu przez nos, spowodowanych skrzywieniem przegrody nosowej
• nawracających zapaleń zatok przynosowych
• nawracających zapaleń dróg łzowych
• upośledzonego powonienia
• upośledzonej drożności nosa, która wpływa na mowę
• konieczności ulepszenia dostępu podczas operacji zatok przynosowych
• konieczności uzyskania dojścia do operacji niewykształconych nozdrzy tylnych
• konieczności uzyskania dojścia do operacji w obrębie przysadki mózgowej

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu

Wykonanie septoplastyki jest przeciwwskazane w przypadku:

• złego stanu ogólnego pacjenta
• ciężkich zaburzeń krzepnięcia
• braku współpracy pacjenta z lekarzem
• czynnego zakażenia bakteryjnego, wirusowego lub grzybiczego
• ostrego zapalenia błony śluzowej jamy nosowej i/lub zatok przynosowych
• nasilonych zmian zanikowych w obrębie błony śluzowej nosa

Przed zabiegiem

Przed zabiegiem lekarz zbierze dokładny wywiad dotyczący stanu zdrowia pacjenta, będzie chciał uzyskać informację o przebytych chorobach, chorobach przewlekłych, operacjach. Lekarz zapyta również o przyjmowane leki, uczulenia na leki, o tolerancję poprzednich znieczuleń, zaburzenia krzepnięcia - również w rodzinie oraz wiele innych. Kolejnym krokiem w trakcie kwalifikacji do septoplastyki jest przeprowadzenie badania przedmiotowego pacjenta. Lekarz wykona badanie ogólne oraz dokładnie obejrzy oraz oceni struktury jamy nosowej. Zazwyczaj w trakcie kwalifikacji do septoplastyki, lekarz dokładnie zapoznaje się z wcześniej wykonanymi badaniami obrazowymi jeśli były wykonywane, najczęściej – ze skanami z tomografii komputerowej.
Przed septoplastyką wykonane zostaną też badania laboratoryjne. Listę potrzebnych badań ustala lekarz indywidualnie w zależności od stanu zdrowia pacjenta.

Najczęściej są to:

• morfologia krwi ze zwróceniem szczególnej uwagi na liczbę płytek krwi
• jonogram
• INR
• APTT (czas kaolinowo-kefalinowy)
• grupa krwi

W przypadku, gdy pacjent obciążony jest chorobami przewlekłymi zakres badań dodatkowych może być poszerzony w zależności od stanu zdrowia. Konieczne czasem są też dodatkowe konsultacje specjalistyczne.

Kolejnym etapem postępowania może być wykonanie rynoskopii przedniej oraz tylnej.

Rynoskopia przednia

Jest to badanie wykonywane przez lekarza , polegające na oglądaniu jamy nosowej przez wziernik za pomocą lampy czołowej lub lusterka czołowego i zewnętrznego źródła światła. Zamknięty wziernik nosowy wprowadzany jest przez nozdrza przednie, następnie lekarz rozszerza go w środku jamy nosowej. Przy prostym ustawieniu głowy pacjenta widoczny jest przewód nosowy dolny, małżowiny nosowe dolne oraz okolice dna nosa. Odginając głowę pacjenta do tyłu, można zobaczyć górną część jamy nosowej z przewodem nosowym środkowym oraz małżowiną nosową środkową.

Rynoskopia tylna

Rynoskopia tylna wymaga również użycia lampy czołowej. Jest badaniem dużo mniej przyjemnym niż rynoskopia przednia, wymagającym współpracy pacjenta z lekarzem. Dodatkowe narzędzia to lusterko laryngologiczne oraz szpatułka. Lusterko jest podgrzewane przy użyciu np. zapalniczki, palnika lub elektrycznej ogrzewarki, aby zapobiec zaparowaniu w trakcie wykonywania badania. Następnie lekarz przytrzymuje język szpatułką, a lusterko skierowuje ku górze i przesuwa w kierunku tylnej ściany gardła. Rynoskopia tylna umożliwia obejrzenie okolicy nozdrzy tylnych, tylnych części małżowin nosowych dolnych i przegrody nosa, części nosowej gardła oraz ujść gardłowych trąbek słuchowych. Rynoskopia tylna jest badaniem nieprzyjemnym i wymagającym znacznej współpracy pacjenta oraz doświadczenia lekarza.

Obecnie co raz częściej zastępowana jest badaniem endoskopowym jamy nosowej, które jest znacznie lepiej tolerowane przez pacjenta i pozwala dokładnie ocenić struktury anatomiczne. Badanie to polega na wprowadzeniu endoskopu sztywnego lub giętkiego do jamy nosa wzdłuż jej dna i dokładnej ocenie warunków anatomicznych oraz ewentualnych patologii. W odróżnieniu od rynoskopii lekarz ma możliwość obejrzenia naturalnych ujść zatok obocznych nosa przez okular na końcu endoskopu lub na ekranie monitora. W trakcie badania endoskopem giętkim (fiberoskopem) możliwa jest ocena struktur gardła i krtani, łącznie z fałdami głosowymi.

Rodzaj znieczulenia

Septoplastyka wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym lub rzadziej w znieczuleniu miejscowym podczas którego pacjent nie odczuwa dolegliwości bólowych, pozostaje w kontakcie z lekarzem. Zależne to jest od rozległości zabiegu, stosowanej metody oraz od stanu chorego. Decyzję o rodzaju znieczulenia podejmuje lekarz.

Zobacz zaufane kliniki najbliżej

Jak przebiega zabieg?

Istnieje wiele metod korekcji przegrody nosa. Możliwe jest usunięcie wszystkich składowych przegrody nosowej i ponowne ich wstawienie w razie potrzeby po ewentualnej korekcji poszczególnych elementów. Jedna z częściej stosowanych metod została opisana poniżej.

Na początku lekarz przygotowuje pole operacyjne, dokonuje obkurczenia błony śluzowej przez założenie np. fragmentów gąbek nasączonych lekiem obkurczającym błonę śluzową nosa. Ma to na celu zmniejszenie obrzęku i przekrwienia tkanek. Następnie ostrzykuje przegrodę nosa środkiem miejscowo znieczulającym. Wszystkie cięcia prowadzone są wewnątrz nosa, jest to bardzo ważne, ponieważ takie postępowanie nie naraża pacjenta na powstanie widocznych blizn w obrębie twarzy. W trakcie zabiegu lekarz wykonuje cięcia w obrębie skóry przedsionka nosa, odpreparowuje błonę śluzową, dąży do usunięcia skrzywionego fragmentu chrząstki nosa. Po jego usunięciu, wykonuje rekonstrukcję tej części przegrody i wstawia naprawiony fragment w miejsce ubytku w obrębie przegrody nosa. Co raz częściej w trakcie zabiegów używana jest optyka endoskopu. Po zabiegu zakładane są szwy w obrębie cięcia skóry przedsionka nosa oraz instalowane są specjalne płytki mające stabilizować skorygowaną przegrodę nosową. W zależności od potrzeby po septoplastyce lekarz może założyć opatrunki donosowe w postaci np. gąbki fibrynowej lub też klasyczną tamponadę przednią nosa.

Tamponada przednia
Do wykonania tamponady przedniej używa się setonów gazowych. Setony te są niczym innym jak paskami gazy o szerokości ok 3 cm i długości nawet około 1 metra, nasączonymi wazeliną, maścią z antybiotykiem, parafiną lub gliceryną. Polega ona na warstwowym, szczelnym ułożeniu setonu gazowego w przedniej części nosa z pozostawieniem na zewnątrz jego końców. Następnie sprawdza się od strony gardła, czy nie ma krwawienia do tylnej części jamy nosowej, a więc kontroluje się czy wykonana tamponada spełnia swoje zadanie. Tamponada jest procedurą mało przyjemną, nielubianą przez pacjentów jednak często skuteczną.

W przypadku, gdy chrząstka przegrody nosa uległa zniszczeniu, istnieje możliwość uzupełnienia brakującego jej fragmentu poprzez pobranie chrząstki z małżowiny usznej bądź też z chrzęstnej części żebra.

Czas i przebieg rekonwalescencji

Po zabiegu septoplastyki pacjent może mieć założoną klasyczną tamponadę przednią nosa w celu zmniejszenia ryzyka nasilonego krwawienia pooperacyjnego. Zazwyczaj tamponada ściągana jest po 1-2 dniach od zabiegu. W przypadku założenia podczas zabiegu specjalnych płytek, o momencie ich usunięcia decyduje lekarz. Często usuwane są ok.7-10 dni po zabiegu. Chory może uskarżać się na trudności w oddychaniu przez nos. Jest to konsekwencja obrzęku błony śluzowej oraz sąsiednich tkanek, jak również obecności płytek. Dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się przez kilka dni, doraźnie więc należy stosować środki przeciwbólowe zalecone przez lekarza. Bardzo prawdopodobne jest powstawanie skrzepów krwi i gromadzenie się ich w obrębie jamy nosowej oraz zatok przynosowych. Proces oczyszczania jamy nosowej i zatok przynosowych ze strupów dokonuje się dość długo, dlatego też wskazane jest systematyczne i cierpliwe płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej lub innymi preparatami zaleconymi przez lekarza, może również zajść konieczność stosowania maści do nosa. Zazwyczaj pacjent po ok. 7-14 dniach wraca do normalnej aktywności zawodowej. Przez około miesiąc od zabiegu należy ograniczyć aktywność sportową.

Efekty po zabiegu

Efektem opisanego skutecznego zabiegu jest przywrócenie drożności nosa oraz poprawa wentylacji jamy nosowej i zatok przynosowych. W wyniku zabiegu po okresie rekonwalescencji objawy takie jak zaburzenia powonienia, nawracające zapalenia zatok i/lub dróg łzowych powinny ustąpić.

Zalecenia po zabiegu

Po wykonaniu septoplastyki zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na to czy nie występują objawy infekcji w obrębie jamy nosowej ( m.in. zaczerwienienie w obrębie rany i/lub tkanek otaczających, wzmożone ucieplenie skóry, bolesność, ropna wydzielina, gorączka). Zaleca się unikanie wszelkich sytuacji mogących prowadzić do urazu w obrębie nosa, co mogłoby doprowadzić do przemieszczenia przegrody nosowej. W niektórych przypadkach może być założona po zabiegu septoplastyki klasyczna tamponada przednia nosa, która usuwana jest zazwyczaj po 1-2 dobach. W przypadku założenia podczas zabiegu specjalnych płytek, o momencie ich usunięcia decyduje lekarz. Często usuwane są ok.7-10 dni po zabiegu. Pacjent powinien przepłukiwać jamę nosową oraz zatoki roztworem soli fizjologicznej lub innymi preparatami zaleconymi przez lekarza, może również zajść konieczność stosowania maści do nosa. Rutynowo nie zaleca się stosowania maści przez okres dłuższy niż 1-2 tygodnie, ponieważ prowadzi to do upośledzenia transportu śluzowo-rzęskowego. Jednak o długości stosowania preparatów decyduje lekarz biorąc pod uwagę historię choroby pacjenta. Chory powinien stosować zgodnie z indywidualnymi zaleceniami przepisane leki, prowadzić oszczędzający tryb życia przez ok. 7-14 dni . Bardzo ważne jest też , aby nie wydmuchiwać nosa zbyt gwałtownie. Zaleca się aby początkowo po zabiegu unikać brania gorących kąpieli, mycia głowy, ekspozycji na słońce i wysoką temperaturę, które zwiększają przekrwienie tkanek co może prowadzić do krwawienia, zaleca się też spanie z głową ułożoną wyżej niż tułów. Wskazane jest również wstrzymanie się od wykonywania ćwiczeń fizycznych przez około 3-4 tygodnie. Dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się przez kilka dni, doraźnie więc należy stosować środki przeciwbólowe zalecone przez lekarza. Część zaleceń może być dobrana indywidualnie dla każdego pacjenta w zależności od aktualnego stanu zdrowia.

Jak długo utrzymują się efekty po zabiegu?

Ostateczne efekty operacji widoczne są około 3-4 tygodnie po zabiegu. W większości przypadków efekt jest trwały. Jednak w niektórych sytuacjach może dojść do ponownej deformacji przegrody nosa. Czynnikami mogącymi doprowadzić do tego są m.in.: zbyt radykalna resekcja chrząstek czy też nowy uraz nosa.

Porozmawiaj z pacjentami na temat Septoplastyka (korekcja przegrody nosowej)

Jak uniknąć powikłań po zabiegu?

Po zabiegu korekcji przegrody nosa uniknięcie powikłań zależy w głównej mierze od rozległości zabiegu, od predyspozycji pacjenta do gojenia się ran, od stosowanej metody oraz umiejętności i doświadczenia lekarza wykonującego zabieg. Jednym z bardzo ważnych czynników mogących pomóc w eliminacji powikłań jest stosowanie się do zaleceń personelu medycznego.

Możliwe powikłania po zabiegu

Septoplastyka, inaczej korekcja przegrody nosa, jak każdy zabieg operacyjny niesie za sobą pewne ryzyko wystąpienia powikłań.

Do najczęstszych należą:

• krwawienia z miejsca operowanego
• obrzęk tkanek
• zakażenie miejsca operowanego i tkanek otaczających
• powstanie zrostów wewnątrznosowych
• upośledzenie powonienia
• dolegliwości bólowe jamy nosowej i tkanek otaczających
• perforacja przegrody nosa
• niepożądana zmiana kształtu nosa zewnętrznego

Polecane zabiegi dodatkowe po zabiegu

Możliwe jest wykonanie razem z septoplastyką innych zabiegów m.in. takich jak:

• Konchoplastyka ( plastyka małżowin nosowych)
• Operacja plastyczna nosa, wykonywana w celu poprawy kształtu nosa zewnętrznego
• Usztywnienie skrzydełek nosa, wykonywane u osób u których podczas wdechów skrzydełka zapadają się.
• Endoskopowa operacja zatok przynosowych

W każdym przypadku o możliwości wykonania dodatkowych zabiegów decyduje lekarz biorąc pod uwagę m.in. stan zdrowia pacjenta, warunki anatomiczne, dostępność sprzętu oraz umiejętności lekarza.

Autor: lek.med. Magda Nawceniak-Balczerska

Bibliografia:
Hans Behrbohm, Oliver Kaschke, Tadeus Nawka, Andrew Swift, Choroby ucha, nosa i gardła z chirurgią głowy i szyi, wydanie: pierwsze, miejsce wydania: Wrocław, wydawca: Elsevier Urban & Partner, rok wydania: 2011.
Grzegorz Janczewski, Otorynolaryngologia praktyczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy, wydanie: pierwsze, miejsce wydania: Gdańsk, wydawca: Via Medica, rok wydania: 2005.
Juergen Theissing, Gerhard Rettinger, Jochen A. Werner , Otorynolaryngologia Chirurgia głowy i szyi, wydanie: pierwsze, wydawca: Med-media, rok wydania: 2014.

Zapraszamy do skorzystania z naszej wyszukiwarki klinik, gabinetów oraz placówek medycznych znajdujących się na terenie Polski, oferujących zabieg - Septoplastyka (korekcja przegrody nosowej)