Usunięcie zęba

Usunięcie zęba- charakterystyka

Zęby są wizytówką każdego z nas. Są ważne zarówno przy spotkaniach towarzyskich jak i zawodowych. Współczesna stomatologia bardzo dynamicznie się rozwija pozwalając na zaawansowane techniki leczenia zębów. Wzrasta również świadomość pacjentów dotycząca higieny jamy ustnej i konieczności regularnych wizyt. Mimo tego zdarzają się sytuacje, w których ząb/zęby należy usunąć, chociaż lekarze dentyści dokładają wszelkich starań aby usunięcie zęba było ostatecznością.

Usunięcie zęba- korzyści

Zęby usuwane są z powodu nieodwracalnego zniszczenia zęba bądź stanu zapalnego, więc korzyścią z usunięcia zęba jest pozbycie się z organizmu ogniska zapalnego. Ząb w stanie zapalnym przede wszystkim jest przyczyną bólu, ponadto działa destrukcyjnie na otaczającą kość i na inne zęby a także tkanki i organy .

Wskazania do wykonania zabiegu

Jest szereg wskazań do usunięcia zęba. Zęby usuwamy z przyczyn miejscowych, które objawiają się w miejscu lub najbliższym sąsiedztwie przyczynowego zęba a także z przyczyn ogólnych(schorzenia ogólnoustrojowe).

Do przyczyn miejscowych możemy zaliczyć:

Choroby tkanek zęba

• zęby ze zniszczeniem tkanek nienadające się do leczenia zachowawczego ani protetycznego
• rozlane ropne zapalenie miazgi przy niedrożności kanału oraz u chorych ze schorzeniami ogólnymi (cukrzyca, gruźlica, choroby wyniszczające)
• zęby mleczne przetrwałe uniemożliwiające wyrzynanie zębów stałych
• zęby mleczne w zaawansowanym procesie zapalnym(zgorzel, stan ropny)

Choroby przyzębia

• zęby rozchwiane (III stopień ruchomości-ząb jest ruchomy również w osi pionowej)
• zmiany okołowierzchołkowe zębów w postaci torbieli, rozlanych stanów ropnych
• nawrotowe ropnie przyzębne

Zębopochodne zakażenia bakteryjne
Gdy zęby są przyczyną ostrych i przewlekłych zakażeń chirurgicznych kości i tkanek miękkich twarzy -ropowica, ropień, zapalenie kości, węzłów chłonnych.

Obrażenia zębów i kości szczękowych

• odłamanie zęba poniżej dziąsła uniemożliwiające założenie szczelnego wypełnienia lub odbudowy protetycznej
• złamanie zębów podłużne lub skośne
• złamanie zęba z przemieszczeniem odłamów

Wady rozwojowe zębów, jamy ustnej i twarzy

• zęby noworodkowe, przedmleczne (niemowlę rodzi się z zębami, które utrudniają karmienie piersią w pierwszych miesiącach życia)
• zęby mądrości z utrudnionym wyrzynaniem
• zęby zatrzymane w kości powodujące dolegliwości ,będące przyczyną stanu zapalnego lub utrudniające leczenie protetyczne
• zęby z chorą miazgą, z bardzo skomplikowaną budową korzeni uniemożliwiającą leczenie kanałowe
• zęby nadliczbowe, dodatkowe
• zęby zdrowe w trakcie leczenia ortodontycznego ,tak zwane ekstrakcje regulacyjne (usuwanie najczęściej pierwszych przedtrzonowców w stłoczeniach, zwężeniach kości)
• przed zabiegami ortognatycznymi(przed operacyjnym leczeniem zniekształconych szczęk)
• zęby stałe nieprawidłowo zbudowane(zrośnięte, bliźniacze)

Do przyczyn ogólnych możemy zaliczyć:
Zębopochodne zakażenia odogniskowe w chorobach układowych i narządowych
Zakażeniem zębopochodnym odogniskowym nazywamy zmianę zapalną będącą przyczyną wysiewu bakterii, które oddziałują na inne narządy podtrzymując lub wywołując proces chorobowy. W przypadku współistnienia procesów zapalnych w zębach i schorzeń ogólnoustrojowych wymienionych poniżej ,takie zęby należy bezwzględnie usunąć.

• choroba reumatyczna
• zapalenia wsierdzia i mięśnia sercowego
• zapalenie nerwu wzrokowego i gałki ocznej
• zapalenie kłębuszkowe nerek
• zakrzepowe zapalenie naczyń krwionośnych
• gościec przewlekły postępujący
• choroby układu krwiotwórczego i niektóre skazy krwotoczne
• choroby alergiczne
• choroby skóry(pokrzywka, czyraczność, rumień wielopostaciowy i guzowaty, alergiczne zapalenie skóry)
• planowane leczenie immunosupresyjne
• chemioterapia lub radioterapia w przebiegu nowotworów
• choroby o niewyjaśnionej etiologii z podejrzeniem o pochodzenie z autoagresji

Wskazania doraźne do usuwania zębów

• choroby zębów i przyzębia u osób obłożnie chorych, chorych psychicznie z niedorozwojem umysłowym przy braku możliwości leczenia zachowawczego
• zęby z chorobami tkanek twardych i przyzębia z pola napromieniowania przed radioterapią
  wskazania z przyczyn jatrogennych
• zęby z perforacją(przebitym dnem lub ścianą korzenia podczas leczenia kanałowego przy braku możliwości zamknięcia i dalszego leczenia zęba)
• złamanie narzędzia przy niedopełnionym kanale zęba
• przepchnięcie cementu lub fragmentu złamanego narzędzia poza wierzchołek korzenia z występującym odczynem zapalnym.

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu

Większość przeciwwskazań do usuwania zębów mają charakter przejściowy i wymagają odroczenia wykonania zabiegu do chwili poprawy stanu ogólnego chorego, przeprowadzania badań, podania lub odstawienia odpowiednich leków aby zminimalizować powikłania poekstrakcyjne. Przeciwwskazania możemy podzielić na ogólne i miejscowe.
Przeciwwskazania ogólne (stanowią je choroby, które wymagają konsultacji z lekarzami innych specjalności. Lekarz leczący schorzenie podstawowe ustala warunki wykonania zabiegu)Do tych przeciwwskazań zaliczamy:

• choroby krwi i skazy krwotoczne. Mogą to być schorzenia układu czerwono- i biało krwinkowego oraz układu krzepnięcia i fibrynolizy
• choroby serca i naczyń w okresie niewydolności krążenia
• przebyty zawał mięśnia sercowego
• nadciśnienie tętnicze niewyrównane lub u pacjentów przyjmujących leki nieregularnie
• cukrzyca niewyrównana(skłonność do krwawień i trudności w gojeniu rany)
• choroby wątroby
• padaczka
• niedorozwój umysłowy, choroby psychiczne
• miesiączka(występuje skłonność do krwawień)
• ciąża(szczególny okres w I i III trymestrze ciąży)

Przeciwwskazania miejscowe:

• szczękościsk
• wrzodziejące zapalenie jamy ustnej
• zęby w napromieniowanych tkankach(usuwanie takich zębów może powodować martwicę kości).

Przed zabiegiem

Przed zabiegiem usunięcia zęba lekarz dentysta zbiera wywiad dotyczący schorzeń ogólnoustrojowych, zażywanych leków i przebytych chorób. Obowiązkiem pacjenta jest poinformowanie o wszystkich zdrowotnych problemach, również o omdleniach w trakcie zabiegów. Pozwoli to uniknąć powikłań. Pacjenci ogólnie zdrowi przed zabiegiem powinni zjeść porządny posiłek. Pod wpływem stresu, strachu może znacznie i gwałtownie obniżyć się poziom cukru we krwi co może prowadzić do omdlenia. Ponadto są sytuacje(duży stan zapalny, stan ropny w zębach ),w których konieczne jest podanie antybiotyku ,aby ten stan zapalny zmniejszyć .Pacjent dostaje antybiotyk już kilka dni przed zabiegiem co pozwala zredukować zapalenie i pozwala środkowi znieczulającymi łatwiej spenetrować do tkanek wokół zęba. Pacjent chory, jeśli jest pod stała opieką kardiologa lub lekarza innej specjalności ze względu na współistniejące choroby serca, cukrzycę, nadciśnienie musi wcześnie skontaktować się z lekarzem prowadzącym w celu odstawienia niektórych leków:(np. przeciwkrzepliwych -u osób z zaburzeniami rytmu serca, zakrzepicą żył kończyn dolnych) zażywających Acard, Polocard, Acenocumarol, Warfarin. Osoby z chorobami serca(po zawale, infekcyjnym zapaleniu wsierdzia),chorobami tarczycy ,cukrzycą są pacjentami ,u których należy wdrożyć wcześniejszą antybiotykoterapię. Pacjenci cierpiący na choroby zakaźne HIV, AIDS, HCV, HBV, gruźlicę powinni to wcześniej zgłosić ze względu na odpowiednie procedury dezynfekcyjne .

Rodzaj znieczulenia

Przed wykonaniem zabiegu usunięcia zęba lekarz dentysta podaje odpowiednie znieczulenie .Zawiera ono najczęściej lignokainę jako najpowszechniejszy środek znieczulający. Znieczulenie może być „czyste”, albo zawierać środek obkurczający naczynia krwionośne(adrenalinę),który wydłuża działanie znieczulenia a także zmniejsza krwawienie. Pacjenci zażywający przewlekle leki np .na nadciśnienie powinni o tym fakcie poinformować lekarza dentystę. Lekarz odpowiednio dobiera znieczulenie. Ponadto ,ze względu na zasięg działania znieczulenie dzielimy na miejscowe i przewodowe, śródwięzadłowe, a także powierzchniowe. Znieczulenie miejscowe(inaczej nasiękowe) dotyczy głównie zębów górnych a także dolnych do okolicy zębów przedtrzonowych .Jest to znieczulenie ,które działa w miejscu podania . Natomiast znieczulenie przewodowe wykonuje się głównie w celu zniesienia czucia bólu w zębach trzonowych dolnych. Zasięg działania tego znieczulenie obejmuje połowę języka ,zęby dolne od trzonowców do siekaczy przyśrodkowych strony znieczulonej, a także wargę dolną. Znieczulenie powierzchniowe polega na nałożeniu na błonę śluzową żelu z lignokainą lub sprayu znieczulającego .Może być wykonane przed właściwym znieczuleniem np. nasiękowym .Znieczulenie śródwięzadłowe lekarz dentysta wykonuje w odpowiednich punktach wokół zęba w tzw. szparę ozębnej.

---

Zobacz zaufane kliniki najbliżej

---

Jak przebiega zabieg?

Usunięcie zęba (inaczej ekstrakcja) jest zabiegiem chirurgicznym stosowanym często w codziennej praktyce lekarza dentysty. Jest to zabieg polegający na usunięciu zęba z zębodołu z zastosowaniem odpowiednich narzędzi takich jak kleszcze ,dzwignie . Każda ekstrakcja zęba jest zabiegiem chirurgicznym zagrożonym możliwością wystąpienia ogólnych powikłań. Dlatego przed przystąpieniem do zabiegu usunięcia zęba konieczne jest wstępne badanie. Lekarz powinien wykonać zdjęcie Rtg lub mieć wgląd do wykonanego wcześniej zdjęcia. Pozwala to ocenić stopień trudności ekstrakcji wynikający z anatomii zęba, kształtu korzenia lub nietypowego ułożenia. Ponadto lekarz dentysta zbiera wywiad z pacjentem dotyczący ogólnego stanu jego zdrowia. Ważne są występujące choroby ogólnoustrojowe- nadciśnienie, cukrzyca, choroby tarczycy , krwi a także przyjmowane leki. Osoby przyjmujące leki przeciwkrzepliwe powinny skonsultować się wcześniej z lekarzem prowadzącym, który zleca odstawienie odpowiednich leków na 2-4 dni przed zabiegiem. Istotne w wywiadzie jest również uczulenie na środki znieczulające lub antybiotyki . Należy poinformować lekarza jeśli występują . Po szczegółowym wywiadzie lekarz podaje pacjentowi znieczulenie mające na celu zniesienie czucia bólu. Zabieg będzie całkowicie bezbolesny. Jednak zdarzają się sytuacje , że przy bardzo dużym stanie zapalnym znieczulenie jest neutralizowane przez kwaśny odczyn zapalenia i trzeba go podać znacznie więcej. Czasem należy odroczyć zabieg podając antybiotyk i leki przeciwbólowe, które zmniejszają stan zapalny i znieczulenie skuteczniej spenetruje do zmienionej chorobowo tkanki. Jeśli pacjent prawidłowo się znieczulił lekarz może przystąpić do usuwania zęba stosując w tym celu odpowiednie instrumentarium. Czasami konieczna jest separacja korzeni zębów wielokorzeniowych, zwłaszcza przy dużych zniszczeniach zęba. Po usunięciu zęba lekarz dentysta sprawdza czy korzenie zostały usunięte w całości. W przypadku wątpliwości wykonuje się zdjęcie Rtg. Następnie oczyszcza zębodół za pomocą łyżeczek zębodołowych, którymi usuwa się resztki chorobowo zmienionych tkanek. Zębodół po ekstrakcji płucze się obficie solą fizjologiczną i względnie szyje(w niektórych przypadkach bezwzględnie). Po usunięciu zęba lekarz przepisuje antybiotyk ,leki przeciwbólowe a także zaleca zakup leków osłonowo działających na żołądek. Pacjent dostaje do zagryzienia jałowy gazik ,który poprzez ucisk hamuje ewentualne krwawienie. Gazik można wypluć po 15 minutach.

Czas i przebieg rekonwalescencji

Po wyrwaniu zęba zębodół wypełnia się krwią, która po ok. 5-15 minutach zamienia się w skrzep. Skrzep stanowi barierę ochronną kości zębodołu chroniąc przed drobnoustrojami a także miejsce tworzenia nowej tkanki. W ciągu kolejnych dni skrzep powoli zmienia się ,jego barwa staje się zółtawa co jest normalnym procesem tworzenia się w tym miejscu tkanki łącznej, będącej podstawą dla powstającej kości i dziąsła ,które z czasem wypełnią zębodół .Rana poekstrakcyjna powinna zagoić się w ciągu 2 tygodni. Wyjątek stanowią skomplikowane zabiegi ekstrakcji ósemek jak na przykład dłutowanie co może wydłużyć okres gojenia nawet do 2 miesięcy. Podobnie jest z powikłaniem w postaci suchego zębodołu-gojenie trwa ok. 3 tygodnie.

Efekty po zabiegu

Efektem usunięcia zęba jest jego brak zębodole co w późniejszym okresie może doprowadzić do biernego wyrzynania zęba przeciwstawnego a także do pochylenia zębów sąsiednich do luki. Pacjentom wydaje się, że zęby sąsiednie przesuną się w stronę luki i zamkną szparę poekstrakcyjną .Niestety tak się nie stanie. Po usunięciu zęba konieczne jest leczenie implantologiczne ortodontyczne bądź protetyczne(most).

Zalecenia po zabiegu

Po usunięciu zęba należy przede wszystkim wysłuchać zaleceń lekarza i się do nich stosować. Pacjent powinien spożywać chłodne, najlepiej półpłynne pokarmy (nie gorące ,ponieważ wzmagają krwawienie). Nie powinno się palić papierosów ani spożywać alkoholu-używki tego rodzaju mogą zaburzać proces gojenia i prowadzić do komplikacji. Nie zaleca się nadmiernego wysiłku fizycznego. Niewskazane jest płukanie ust a nawet mycie zębów w dniu zabiegu, ponieważ może to doprowadzić do wypłukania skrzepu który jest niezbędny w procesie gojenia .Należy unikać przebywania w wysokich temperaturach (sauna) może to wywołać krwawienie. Najważniejsze są pierwsze 24 godziny po zabiegu-jest to czas w którym wytwarza się skrzep ,który wypełnia zębodół izolując kość od środowiska jamy ustnej.

Jak długo utrzymują się efekty po zabiegu?

Luka po usuniętym zębie nie zamknie się samoistnie, więc efekt będzie utrzymywał się tak długo ,aż pacjent zdecyduje się na zaopatrzenie tego miejsca implantem, mostem protetycznym bądź na leczenie ortodontyczne. Po ekstrakcji należy odczekać min. 3 miesiące aby podjąć leczenie uzupełniające brakujący ząb albo zamykające szparę poekstrakcyjną.

---

Porozmawiaj z pacjentami na temat Usunięcie zęba

---

Jak uniknąć powikłań po zabiegu?

Pacjent uniknie powikłań stosując się do zaleceń lekarza, które są opisane w punkcie 10.

Możliwe powikłania po zabiegu

Niekiedy zębodół nie goi się prawidłowo, mimo przyjmowanego antybiotyku. Zdarzają się powikłania, które wymagają interwencji lekarza dentysty. Powikłania w postaci:

• Ropienia wypełniania zębodołu ziarniną zapalną (nieprawidłowo rozrastającą się tkanką, która uniemożliwia wytworzenie prawidłowego skrzepu)
  należy zębodół ponownie wyłyżeczkować

• Przedłużonego krwawienia z zębodołu
  Jest ono obserwowane zarówno u osób zdrowych jak i z obciążeniami ogólnoustrojowymi. Do przyczyn może należeć pozostawienie ziarniny w zębodole pochodzącej od usuniętego zęba. Taką ziarninę należy ponownie wyłyżeczkować. Krwawienie może spowodować uszkodzenie małego naczynia-w tym celu należy zastosować ucisk jałowym gazikiem.

• Ostrych krawędzi zębodołu
  ranią język lub uniemożliwiają zarośnięcie się zębodołu. Należy taki brzeg wygładzić.

• Poekstrakcyjne zapalenie kości zębodołu, inaczej suchy lub pusty zębodół
  Spowodowany najczęściej wypłukaniem skrzepu krwi z zębodołu. Objawia się samoistnymi ,ćmiącymi lub pulsującymi dolegliwościami bólowymi. Może być to wynik zbyt szybko spożytego posiłku lub płukania ust po zabiegu. Czasem skrzep nie wytworzy się na z powodu nadmiernego łyżeczkowania zębodołu bądź bardzo silnego stanu zapalnego wokół zęba i pozostałych bakterii uniemożliwiających wytworzenie skrzepu i gojenie. Leczenie suchego zębodołu może trwać nawet do 3 tygodni i wiąże się z antybiotykoterapią i wizytami kontrolnymi u lekarza dentysty, który płucze zębodół i aplikuje preparaty lecznicze.

Polecane zabiegi dodatkowe po zabiegu

Po zabiegu ekstrakcji można przykładać do policzka w okolicy usuniętego zęba zimny okład z lodem w przypadku współwystępującego obrzęku.

Autor: Kinga Dmochowska-Lisak
Lekarz dentysta

Bibliografia:
Atlas zabiegów w chirurgii stomatologicznej, pod redakcją Leszka Krysta
Chirurgia szczękowo-twarzowa, redakcja naukowa prof. dr hab. med. Leszek Kryst
Chirurgia szczękowo–twarzowa, red. Stanisław Bartkowski

Zapraszamy do skorzystania z naszej wyszukiwarki klinik, gabinetów oraz placówek medycznych znajdujących się na terenie Polski, oferujących zabieg - Usunięcie zęba